با نهایت تأسف باید گفت که میزان زباله‌هایی که انسان‌ها به صورت روزانه تولید می‌کنند با سرعتی غیر قابل باور رو به افزایش است. این مسئله موجب آلودگی محیط زیست و منابع طبیعی و به خطر افتادن زیست گونه‌های جانوری می‌شود. خانه‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های تولید زباله هستند. همۀ ما روزانه مقدار قابل توجهی زباله در خانه‌هایمان تولید می‌کنیم. در اغلب اوقات می‌توان با به کار بستن تکنیک‌هایی ساده میزان تولید زباله در خانه‌ها را کاهش داد. همچنین اگر با روش‌های تفکیک زبالههای خانگی آشنا باشیم، می‌توانیم به فرایند بازیافت زبالهها کمک کنیم. بازیافت زبالهها راهی عالی برای استفادۀ مجدد از زبالهها و در نتیجه کمک به محیط زیست و حفظ منابع طبیعی است.
در این مقاله در ابتدا با مفهوم زبالههای خانگی و انواع آن آشنا خواهیم شد. در ادامه نیز به تفکیک زبالهها و لزوم انجام این کار خواهیم پرداخت. همچنین با شیوه‌ها و تکنیک‌های تفکیک زبالههای خانگی نیز آشنا خواهیم شد.
فهرست سرتیتر مطالب در مقاله: همه چیز دربارۀ تفکیک زبالههای خانگی و روش‌های آن
زبالۀ خانگی چیست و چه انواعی دارد؟
برای تعریف زبالۀ خانگی، ضروری است که در ابتدا با تعریف زباله به طور کلی آشنا شویم:
به تمام پسماندهایی که از مصرف کردن مواد و به صورت جامد، نیمه جامد و مایع ایجاد شده باشند، زباله گفته می‌شود.
زبالههای خانگی هم به آن دسته از پشماندها گفته می‌شود که در خانه‌ها تولید شده‌اند. زبالههای خانگی یکی از مهم‌ترین و بیشترین انواع زبالهها هستند. همه روزه در تمام خانه‌ها به میزان قابل توجهی زبالههای مختلف تولید می‌شود. متأسفانه کار تفکیک زبالههای خانگی معمولاً به درستی انجام نمی‌شود و همین مسئله نیز زباله‌هایی را که می‌شد با چند اقدام ساده بازیافت کرد، به زبالههای غیر قابل بازیافت تبدیل می‌کند.
اما چرا تفکیک زبالههای خانگی مهم است؟ روزانه زبالههای متنوعی از آشغال میوه گرفته تا کاغذ و شیشه و قوطی کنسرو و… در خانه‌ها تولید می‌شوند. اگر تمام این مواد در یک سطل ریخته شود، کار بازیافت زبالهها را بسیار دشوار و در مواردی غیر ممکن می‌کند. بازیافت نشدن زبالهها هم به معنای تولید بیشتر و بیشتر زباله و آلوده شدن محیط زیست ماست. بنابراین اولین و آخرین کسی که از تولید زبالههای بی‌شمار زیان می‌کند، خود ما هستیم.
ما باید بدانیم بیشتر موادی که به عنوان زباله در خانه‌ها دور می‌ریزیم، در اصل قابل بازیافت هستند و زباله به حساب نمی‌آیند. به همین دلیل هم لازم است که همۀ افراد جامعه با مفهوم تفکیک زبالههای خانگی و روش‌های آن آشنا شوند.
تفکیک زباله از مبدأ چیست؟
به تفکیک شدن زبالهها از یکدیگر در همان زمانی که تولید می‌شوند، تفکیک زباله از مبدأ گفته می‌شود. بنابراین تفکیک زبالههای خانگی نیز که دقیقاً به همین شیوه انجام می‌شود، تفکیک زباله از مبدأ خواهد بود.
برای دفع کردن زبالهها روش‌های مختلفی مثل تلنبار کردن، دفن بهداشتی، سوزاندن و تبدیل کردن به کود وجود دارد. اما نکتۀ مهم این است که زبالهها، همان‌طور که در ادامه به آن خواهیم پرداخت، انواع مختلفی دارند. بنابراین دفع یا تفکیک هر کدام از این انواع نیز روش‌های مخصوص به خود را دارند. اینجاست که اهمیت تفکیک زبالهها از مبدأ ثابت می‌شود. اگر ما زبالهها را بلافاصله بعد از تولید شدن تفکیک کنیم، فرایند بازیافت آنها با سرعت بیشتر و هزینه و تولید آلودگی کمتری انجام خواهد شد.
زبالهها چه انواعی دارند؟
زبالهها را می‌توان به دسته‌ها و گروه‌های متعددی تقسیم کرد. اما مهم‌ترین دسته‌بندی زباله که می‌توان از آن برای تفکیک زبالههای خانگی هم استفاده کرد، تقسیم زبالهها به سه گروه تر، خشک و بهداشتی (عفونی) است.
زبالههای تر
مهم‌ترین ویژگی زبالههای تر این است که قابلیت فاسد شدن دارند. این زبالهها معمولاً در نتیجۀ آشپزی و مصرف مواد خوراکی ایجاد می‌شوند. اغلب زباله‌هایی که در خانه‌ها تولید می‌شوند، در این دسته قرار می‌گیرند. زباله‌ای تر در صورتی که به درستی مدیریت نشوند موجب آلوده شدن محیط و شیوع بیماری‌های مختلف خواهند شد. از زبالههای تر معمولاً برای تولید کود یا کمپوست استفاده می‌شود.
مهم‌ترین زبالههای تر عبارتند از:
- پوست میوه‌ها
- سبزیجات
- باقیماندۀ غذاهای پخته شده
- روغن‌هایی که از آنها برای پخت و پز استفاده می‌شود.
- استخوان گوشت، مرغ و ماهی
- پوست تخم مرغ
- چای کیسه‌ای (تی بگ)
- و…
زبالههای خشک
زبالههای خشک به زباله‌هایی گفته می‌شود که پوسیده و فاسد نمی‌شوند. به همین دلیل هم هست که در دسته‌بندی زبالههای غیر قابل تجزیه قرار می‌گیرند. زبالههای خشک مهم‌ترین دسته‌ای هستند که بازیافت آنها باید در اولویت همۀ افراد قرار بگیرد. زیرا این زبالهها هم می‌توانند به طور مجدد وارد چرخۀ تولید شوند و هم هیچ آسیبی به محیط زیست نمی‌رسانند.
مهم‌ترین زبالههای خشک عبارتند از:
- کاغذ و مقوا
- پلاستیک
- شیشه
- انواع فلزات
- و…
زبالههای بهداشتی (عفونی/ خطرناک)
این زبالهها معمولاً در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی تولید می‌شوند. تولید این زبالهها در خانه معمولاً بسیار کم است. زبالههای عفونی بسیار خطرناک هستند. بنابراین دفع آنها نیز باید به دقت و تحت شرایط خاص انجام شود.
مهم‌ترین زبالههای خشک عبارتند از:
- سرسوزن‌ها و سرنگ‌ها
- ویال‌‌های شکسته
- تیغ‌های بیستوری
- پسماندهای پانسمان و جراحی
- ضایعات دارویی
- و…
| بیشتر بخوانید: همه چیز درباره فرهنگ آپارتمان نشینی و قوانین آن |
تفکیک زبالههای خانگی چگونه انجام می‌شود؟
بسیاری از افراد فکر می‌کنند تفکیک زبالههای خانگی کاری پیچیده، سخت و تخصصی است. به همین دلیل هم شروع تفکیک زبالههای خود را به تعویق می‌اندازند و اما تفکیک زبالهها در خانه کار ساده‌ای است. کافی است از همین امروز آن را شروع کنید. به زودی و با چند بار انجام دادن این کار، تفکیک زبالهها به یک عادت مفید و سالم در خانۀ شما تبدیل خواهد شد.ما در ادامه روش‌هایی ساده اما کاربردی را برای تفکیک زبالهها در خانه به شما معرفی خواهیم کرد.
تخصیص سطل‌های مخصوص برای تفکیک زبالههای خانگی
یکی از بهترین روش‌های تفکیک زباله در خانه این است که برای زبالههای مختلف، سطل‌های جداگانه‌ای اختصاص بدهید. می‌توانید کارتان را با دو سطل شروع کنید: سطل مخصوص زبالههای تر و سطل مخصوص زبالههای خشک. زبالههای خشک حجم بیشتری نسبت به زبالههای تر دارند. به همین دلیل هم بهتر است سطل مخصوص زبالههای خشک، بزرگ‌تر از سطل زبالههای تر باشد.
تفکیک کاغذها و مقواها
اگر خواستید تفکیک زبالهها را حرفه‌ای تر انجام دهید، می‌توانید زبالههای خشک را به صورت جزئی‌تر هم تفکیک کنید. بهترین راه برای این کار جدا کردن کاغذها از پلاستیک‌ها و شیشه‌هاست. توجه داشته باشید که بهتر است کاغذها را تا حد امکان مچاله نکنید. کاغذها هرچه صاف‌تر باشند، الیاف سالم‌تری دارند و دفعات بیشتری می‌توان آنها را بازیافت کرد. همچنین لازم است بدانید که کاغذهایی که چسب داشته باشند قابل بازیافت نیستند. بنابرایت بهتر است قسمت‌های چسب خورده را جدا کنید و داخل سطل زبالههای خشک بیندازید. مابقی قسمت‌های سالم را نیز می‌توان درون سطل کاغذها انداخت.
خشک کردن زبالههای تر در تفکیک زبالههای خانگی
زبالههای تر معمولاً شیرابه تولید می‌کنند. این شیرابه‌ها هم بوی بدی دارند و هم موجب آلودگی محیطی می‌شوند. ساده‌ترین راه جلوگیری از تولید شیرابه در سطل‌های زباله، خشک کردن زبالههای تر است. شما می‌توانید زباله‌هایی مثل تفاله چای، سبزی و پوست میوه و… را قبل از انداختن در سطل زباله خشک کنید. هرچقدر که زبالههای مخصوص سطل‌های تر خشک‌تر باشند، احتمال تولید شیرابه نیز کمتر می‌شود. شاید جالب باشد که بدانید 200 سی سی شیرابه زباله می‌تواند 6 متر مکعب آب را آلوده کند!
مدیریت مصرف کیسه‌های پلاستیکی
کیسه‌های پلاستیکی دشمن طبیعت هستند. شاید به دلیل سبک زندگی این روزها، نتوانیم پلاستیک‌ها را به طور کامل از زندگی خود حذف کنیم. اما می‌توانیم با استفاده از چند راه ساده، مصرف کیسه‌های پلاستیکی را به حداقل برسانیم.
- اگر قصد خرید گوشت و مرغ و… دارید، ظرف شیشه‌ای یا فلزی خودتان را برای خرید به همراه داشته باشید. از فروشنده بخواهید که به جای قرار دادن گوشت‌ها در داخل کیسه‌ها پلاستیکی، آنها را در ظرف خودتان بگذارد.
- برای خرید سبزی و میوه و اقلام سوپرمارکتی، از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنید. این کیسه‌ها قابل شستشو هستند و می‌توانید سال‌ها از آنها استفاده کنید.
- در هنگام خرید لباس و… سعی کنید تا حد امکان از فروشنده بخواهید که خریدتان را در داخل کیسه‌های پلاستیکی قرار ندهد.
7 نکتۀ مهم برای تفکیک زبالههای خانگی
- 74 درصد از بدنۀ آبمیوه‌ها و شیرهای پاکتی از کاغذ تشکیل شده است. بنابراین بدنۀ این محصولات جزو زبالههای کاغذی هستند. شما می‌توانید بعد از انداختن در پلاستیکی این محصولات در سطل مخصوص پلاستیک و شیشه، آنها را کنار زبالههای کاغذی قرار دهید.
- تا حد امکان از ظرف‌های یک بار مصرف استفاده نکتید. یکی از بهترین راه‌ها برای این کار، مصرف غذاهای خانگی به جای غذاهای آماده است. غذاهای آماده در اغلب مواقع در ظروف یک بار مصرف سرو می‌شوند. اما شما مجبور نیستید برای استفاده از غذاهای خانگی، از ظرف‌های یک بار مصرف استفاده کنید. همان‌طور که می‌دانید، مدیریت تولید زباله، راحت‌تر از برنامه ریزی برای تفکیک و بازیافت آنهاست.
- کفش، لباس، وسیله‌های الکتریکی و… معمولاً قابل بازیافت نیستند. بنابراین بهتر است در خریدمان دقت کنیم و از این وسایل با نگهداری مناسب، سال‌ها استفاده کنیم. بعضی از آسیب‌هایی که به لباس‌ها، کفش‌ها و… می‌رسد، به راحتی قابل تعمیر و ترمیم هستند. بنابراین بهتر است با دیدن یک خراش یا درز کوچک، وسایل خود را دور نیندازید.
- تا حد امکان از بطری‌های شیشه‌ای که گردن باریک دارند استفاده نکنید. بازیافت این دسته از شیشه‌ها به صورت جداگانه انجام می‌شود و هزینۀ زیادی دارد. همچنین می‌توانید از هر بطری شیشه‌ای بارها استفاده کنید و بلافاصله آنها را دور نیندازید.
بیشتر بخوانید: تزئین خانه با وسایل قدیمی، 3 ایده خلاقانه و کاربردی
|
5. زبالههای تر را باید هر روز از خانه خارج کنید. زبالههای خشک را هم می‌توانید هفته‌ای یک بار به مراکز بازیافت زباله تحویل دهید.
6. برای جدا کردن زبالههای عفونی و بهداشتی نیز می‌توانید از کیسه‌های کاغذی استفاده کنید.
7. باطری‌ها، لامپ‌ها و سایلی مثل سیم و کارتریج و… نیز جزو لوازمی هستند که می‌توانید آنها را به مراکز بازیافت زباله تحویل دهید. معمولاً در هر شهری تعدادی از این باجه‌ها وجود دارند. با کمی جستجو می‌توانید این باجه‌ها را پیدا و به دیگران نیز معرفی کنید.
تفکیک زبالههای خانگی چه مزیت‌هایی دارد؟
- در صورتی که تفکیک زباله هم در مبدأ و هم در مقصد به درستی انجام شود، حجم زیادی از زبالهها از طبیعت حذف خواهند شد. همچنین تفکیک درست زبالهها موجب رشد اقتصادی نیز می‌شود.
- اگر زبالهها را در همان زمانی که تولید می‌شوند تفکیک کنیم، هزینه‌های اضافی برای تفکیک زبالهها در مقصد حذف خواهند شد. در نتیجه فرایند بازیافت زبالهها سریع‌تر و با هزینۀ کمتری انجام خواهد شد.
- با تفکیک زبالههای تر، می‌توان کود کشاورزی بیشتری تولید کرد. همچنین خشک شدن زبالههای تر قبل از ورود به سطل‌های زباله، جلوی تولید شیرابه‌ها را می‌گیرد. هرچقدر که تولید شیرابه کمتر باشد، آلودگی‌های محیطی و بیماری‌های حاصل از آن نیز کمتر خواهد بود.
- تفکیک اصولی زباله موجب کاهش حجم زباله‌هایی که برای دفع باید سوخته شوند خواهد شد. این مسئله نیز برای جلوگیری از آلودگی هوا بسیار مهم است.
- تفکیک زباله و بازیافت آنها موجب صرفه جویی در مصرف منابع، مواد و انرژی‌های مختلف خواهد شد.
چگونه می‌توانیم زبالۀ کمتری در خانه تولید کنیم؟
- غذاهایی را که می‌پزید به درستی و در داخل یخچال یا فریزر نگهداری کنید.
- آب معدنی و نوشابه‌هایی را که بطری پلاستیکی دارند کمتر خریداری کنید. برای تهیۀ آب نوشیدنی باکیفیت، می‌توانید آب شهری را بجوشانید و در شیشه‌های مخصوص نگهداری کنید.
- سعی کنید همیشه لوازم اصل و باکیفیت بخرید. درست است که هزینۀ این لوازم در هنگام خرید زیاد به نظر می‌رسد، اما سال‌ها برای شما کار خواهند کرد. آمریکایی‌ها ضرب المثلی دارند که می‌گوید هنوز آنقدر پولدار نشده‌ام که جنس ارزان بخرم! شما می‌توانید از کالاهای باکیفیت سال‌ها استفاده کنید. از همین طریق هم جلوی خرید وسایل اضافی و به درد نخور و درنتیجه تولید زباله را خواهید گرفت.
- از وسایل خود بیشتر مراقبت کنید تا آسیب نبینند و مجبور به دور انداختنشان نشوید.
- کیسه‌های پارچه‌ای را جایگزین کیسه‌های پلاستیکی یک بار مصرف کنید. حتی می‌توانید از یک کیسۀ پلاستیکی هم چندین بار استفاده کنید.
سخن پایانی
در این مقاله به روش‌های تفکیک زبالههای خانگی اشاره کردیم. اگر شما هم از شیوه‌های دیگری برای مدیریت و تفکیک زباله‌هایتان در خانه استفاده می‌کنید، می‌توانید آنها را از بخش کامنت با ما و دیگر خوانندگان آریا مرز به اشتراک بپذارید.