بعضی از خانه‌ها ممکن است توسط معمار ساخته شده باشند و مهندس نظارتی بر روند ساخته شدنشان نداشته باشد. همچنین ممکن است در محل‌هایی که قبلاً جزو حریم شهری نبوده خانه‌ای ساخته شده باشد و آن منطقه بعدها به حریم شهر اضافه شده باشد. حتی ممکن است کاربری یک ملک بعد از مدتی از مسکونی به اداری یا تجاری تغییر کرده باشد. در دهۀ 70 قانونی تصویب شد مبنی بر اینکه اگر مالک بخواهد خانه را نوسازی یا تخریب کند و یا مالکیت آن را تغییر دهد، باید از شهرداری گواهی پایان کار بگیرد. هدف این قانون افزایش استحکام ساختمان‌ها در هنگام ساخت است. اخذ گواهی پایان کار نیز مستلزم در دست داشتن برگه استحکام بنا می‌باشد. این برگه سندی است که ممهور به مهر تأیید یک مهندس ناظر است. با وجود این برگه استحکام ساختمان مورد نظر تأیید می‌شود و می‌توان برای آن گواهی پایان کار گرفت.
اما مراحل و نحوۀ گرفتن برگه استحکام بنا چگونه است؟ برای اخذ آن نیاز به ارائۀ چه مدارکی هست؟ مهندس ناظر برای امضای این برگه چه مواردی را در ساختمان بررسی خواهد کرد؟ پاسخ این سؤالات و مطالب مفید دیگری را می‌توانید در این مقاله بخوانید.
فهرست سرتیتر مطالب در مقاله: همه نکاتی که باید دربارۀ برگه استحکام بنا بدانید.
برگه پایان کار چیست؟
بعد از پایان ساختمان‌‌سازی و در صورتی که ملک مورد نظر بدهی و خلافی نداشته باشد و توانسته باشد برگه استحکام بنا را نیز دریافت کند، شهرداری گواهی پایان کار را برای آن ساختمان صادر خواهد کرد. این گواهی سندی است که تأیید می‌کند عملیات ساختمانی ملک مورد نظر پایان یافته است. در صورتی که ملکی پایان کار نگرفته باشد، مالک آن نمی‌تواند ملک را به صورت قانونی فروخته یا سند آن را به نام خود یا دیگری انتقال دهد.
برگه استحکام بنا چیست؟
همان‌طور که گفته شد، یکی از مدارک مورد نیاز برای اخذ گواهی پایان کار ساختمان‌ها، داشتن برگه استحکام بناست. این برگه تأیید می‌کند که یک ساختمان کاملاً مهندسی ساز و نوع کاربری آن مشخص است. بدون این برگه، مالک نمی‌تواند کارهایی مثل تخریب، بازسازی، نوسازی و یا خرید و فروش ساختمان را انجام دهد.
مالک می‌تواند با پرداخت هزینۀ تعرفه به یک مهندس ناظر، برگه تأیید استحکام ساختمان را از او بگیرد. البته این در صورتی است که ساختمان مورد نظر هیچ مشکلی از نظر فنی نداشته باشد. چرا که اگر در زمان استفاده از ساختمان حادثه‌ای رخ دهد که به محکم نبودن بنا مربوط باشد، مهندس ناظر مسئول آن حادثه شناخته می‌شود. به همین دلیل هم هست که مهندسان ناظر معمولاً در هنگام امضای برگه تأیید استحکام ساختمان، دقت زیادی به خرج می‌دهند.
| بیشتر بخوانید: نکات مهمی که در بازسازی ساختمان های کوچک باید به آنها توجه کرد. |
چه زمانی باید برگه تأیید استحکام بنا را اخذ کنیم؟
در این موارد ضروری است که هرچه زودتر برگه استحکام ساختمان را دریافت کنید که بتوانید به فعالیت‌های مورد نظرتان بپردازید:
- اگر ساختمان شما قدیمی است و برگه پایان کار هم ندارد.
- اگر قصد دارید تغییراتی در طراحی معماری و ساختار کلی ساختمان ایجاد کنید. (مثل اضافه کردن یا حذف کردن بخش‌هایی از ساختمان)
- اگر می‌خواهید ساختمان را بازسازی و دیوارها و ستون‌های آن را حذف کنید.
- اگر می‌خواهید کاربری ساختمان را تغییر دهید. مثلاً آن را از مسکونی به تجاری تبدیل کنید.
- اگر می‌خواهید اعتبار پروانۀ ساخت ملک خودتان بیشتر کنید.
- اگر بخشی از ساختمان قدیمی ریزش کرده یا قصد تخریب آن را دارید.
- اگر مهندس ناظر تشخیص داده که باید این کار را انجام دهید.
- اگر مهندس ناظر قبلی به هر دلیلی تغییر کرده است.
- اگر وضعیت موجود ساختمان شما با نقشه‌های مصوب معماری و سازه‌ها هماهنگی ندارد.
- اگر می‌خواهید پروانه ساخت خود را تمدید یا باطل کنید.
مدارک مورد نیاز برای اخذ گواهی استحکام بنا
شما باید این مدارک را به مهندس ناظر تحویل دهید تا او برای تشکیل پرونده شما اقدام کند:
- گواهی قبلی پایان کار ساختمان
- تصاویری از وضعیت فعلی ساختمان
- کپی سند ملک مورد نظر
- کپی مدارک شناسایی مالک یا وکیل رسمی او
| بیشتر بخوانید: همه چیز درباره انواع وکالت حقوقی |
برای گرفتن برگه استحکام چه مراحلی را باید طی کنیم؟
برای گرفتن برگۀ تأیید استحکام ساختمان از مهندس ناظر، ضروری است که این مراحل به ترتیب طی شده باشند:
- بازدید اولیه از ملک از سوی مهندس ناظری که پروانۀ اشتغال به فعالیت مهندسی را دارد.
- ارائۀ مدارک مورد نیاز برای دریافت برگۀ استحکام از سوی مالک ساختمان به مهندس برای تشکیل پرونده
- تهیۀ گزارش کامل بازدید از ملک و ثبت کردن آن در دفترهای خدمات الکترونیک شهری از سوی مهندس ناظر
- گرفتن برگۀ استحکام بنا که مهر و امضای مهندس ناظر را دارد.
- تحویل برگۀ تأیید استحکام ساختمان و گزارش پایان کار به دفاتر خدمات الکترونیک شهری از سوی مهندس ناظر برای ثبت شدن آنها در سیستم
- پرداخت مالیات بر ارزش افزوده از سوی مالک پرونده
- تحویل برگۀ سبز اتمام عملیات ساختمانی از سوی مهندس ناظر به مالک ساختمان
مهندس ناظر در بازدید اولیه از ساختمان چه مواردی را بررسی می‌کند؟
طی کردن تمام مراحلی که در قسمت قبل ذکر شد برای گرفتن برگه استحکام بنا ضروری است. اما در این میان بعضی از مراحل در مقایسه با مراحل دیگر اهمیت و حساسیت بیشتری دارند. در واقع اگر نتوانید این مراحل را پشت سر بگذارید، نخواهید توانست برگۀ استحکام ساختمان را دریافت کنید.
یکی از این مراحل مهم، همان مرحله اول، یعنی بازدید اولیه از ملک توسط مهندس ناظر است. این مهندسان از طرف شهرداری به ساختمان شما و برای نظارت اعزام می‌شوند. به همین دلیل هم بسیار مهم است که شما بدانید این افراد بیشتر روی بررسی چه مواردی حساسیت دارند. ما در ادامه به مهم‌ترین مواردی که مهندسان ناظر آنها را بررسی می‌کنند اشاره خواهیم کرد:
- بررسی نقشه‌های معماری و مطابقت آن با وضعیت فعلی ساختمان
- بررسی محل‌هایی مثل ورودی و خروجی چاه‌ها و آب‌های بارندگی
- بررسی محوطۀ ساختمان، پله‌ها، نرده‌ها، حیاط، درها و پنجره‌ها و…
- بررسی وضعیت دیوارها و سقف‌ها از نظر نحوۀ ساخت و میزان استحکام، بررسی وضعیت پشت بام
- بررسی سیستم‌های سیم کشی برق و لوله‌کشی‌های گاز و آب
- بررسی وضعیت سنگ‌های نمای ساختمان، سنگ‌های آب چکان و سنگ‌های قرنیز پشت بام‌ها
- و…
| بیشتر بخوانید: همه چیز دربارۀ پیشگیری از برق گرفتگی در ساختمان‌ها |
امضای سند استحکام ساختمان چه مسئولیت‌هایی برای مهندس ناظر ایجاد می‌کند؟
همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، اگر بعد از تأیید ناظر هر اتفاقی برای ساختمان از نظر استحکام آن بیفتد، مهندس ناظر نیز مقصر شناخته خواهد شد. به همین دلیل هم هست که اغلب این افراد در امضای برگۀ استحکام دقت و وسواس زیادی به خرج می‌دهند. اما با امضای این سند چه مسئولیت‌هایی برای مهندسان ناظر ایجاد خواهد کرد؟
- مهندس ناظر در برگه استحکام بنا، استحکام کل ساختمان ر تأیید می‌کند. بنابراین اگر بعد از تأیید او حادثه‌ای برای ساختمان رخ دهد، موظف خواهد بود 50 درصد خسارت‌ها را بپردازد.
- مهندسی که برگه پایان کار ساختمان را صادر می‌کند، با تمام زیر و بم‌های ساختمان آشنایی کامل دارد. اما مهندس ناظری که قرار است برگه استحکام ساختمان را صادر کند اطلاع دقیقی از سازه‌های زیرین ساختمان‌ها ندارد. بنابراین اگر بدون دقت کافی استحکام ساختمان را تأیید کند، مشکلات زیادی برایش پیش خواهد آمد.
- در ساختمان‌هایی که جواز و نقشه و مهندس ناظر دارند، نام مالک، سازنده و طراح و ناظر مشخص است. بنابراین در صورت بروز هر حادثه‌ای، این افراد مقصر و مسئول شناخته خواهند شد. اما در ساختمان‌هایی که نقشه و جواز نداشته باشند، معمولاً نام سازنده و طراح و… نیز مشخص نیست. در چنین مواقعی مسئولیت موارد مربوط به استحکام این ساختمان‌ها به عهدۀ شهرداری‌ها خواهد بود. شهرداری‌ها هم این مسئولیت را به مهندسان ناظر خود واگذار می‌کنند. بنابراین مهندسان ناظر مسئول تمام اتفاقاتی شناخته خواهند شد که به استحکام بنا و ساختمان‌های اینچنینی مربوط است.
برای اخذ برگه‌های تأیید استحکام ساختمان چه تعهداتی وجود دارد؟
برای اخذ برگه‌های تأیید استحکام بنا تعهدات مختلفی از سوی طرفین وجود دارد که به آنها اشاره می‌شود:
تعهدات کارفرما برای اخذ برگه استحکام بنا
- دخالت نکردن در فرایند طراحی‌های محاسباتی و معماری
- انجام صفر تا صد عملیات ساختمانی تحت اطلاع و نظارت یک مهندس ناظر. کارفرما باید متعهد شود که هیچ گونه عملیات ساخت و ساز غیر قانونی انجام نخواهد داد.
- گرفتن مجوز آغاز عملیات ساختمانی از مهندس ناظر و دادن آن به شهرداری منطقه پیش از آغاز کار
- تأمین تمام لوازم ایمنی برای انجام کار زیر نظر مهندسان ناظر و قبول مسئولیت حوادث ناشی از رعایت نشدن موارد ایمنی در حین کار از سوی پیمانکاران و دیگر افراد
- استفاده از گروه‌های تخصصی و فنی در تمام مراحل عملیات ساختمانی
تعهدات مهندسان معمار
- بازدید از محل ملک پیش از آغاز طراحی آن و تطبیق دادن ابعاد و موقعیت ملک با فرم دستور نقشۀ صادر شده
- رعایت مفاد 18 ماده‌ای تعهد نامه‌ای که از سوی امور مهندسان ناظر ارائه می‌شود.
- همکاری با مهندسان محاسب در زمینۀ تطبیق دادن نقشه‌های معماری با نقشه‌های محاسباتی.
- فعالیت براساس شرح خدمات مهندسان معمار که وزارت مسکن و شهرسازی مصوب کرده است.
تعهدات مهندس/ مهندسان ناظر
- نظارت پیوسته در تمام مراحل تخریب، گودبرداری و پیشبرد عملیات ساختمانی طبق نقشه‌های تصویب شده و پروانه ساختمان.
- ارئه گزارش‌های دقیق و به موقع از تمام مراحل ساخت و ساز به شهرداری منطقه. (خصوصاً ارائه گزارش از مراحل اتمام آرماتور بندی فونداسیون که قبل از بتون ریزی انجام می‌شود، اتمام اسکلت بندی ساختمان، پوشش سقف‌ها قبل از بتن ریزی، پایان سفت کاری، پایان نصب تأسیسات، اتمام نازک کاری و پایان کار)
- گزارش سریع به شهرداری منطقه در صورت رعایت نشدن مفاد موجود در پروانه و نقشه‌های مصوب ساختمان.
- گزارش به شهرداری منطقه در خصوص رعایت نشدن مسائل ایمنی در حین کار از سوی کارفرما
تعهدات مهندسان محاسب
- بازدید از محل ملک پیش از انجام محاسبه‌ها
- تطبیق دادن ابعاد و موقعیت ملک با نقشه‌های تصویب شدۀ معماری
- ذکر کردن مواردی مثل مقاومت خاک، نوع آهن آلات مورد استفاده و ابعاد جوش مورد نیاز در نقشه‌های ارائه شده
- رعایت مفاد آیین نامه‌ها، مقررات ملی ساختمان و استانداردهای دیگر در محاسبات
- رعایت مواد شرح خدمات مهندسان محاسب مطابق با مصوبه‌های وزارت مسکن و شهرسازی
- تعیین محل‌هایی که می‌توان از آنها برای حفر چاه روی پلان فونداسیون استفاده کرد.
تعهدات مهندسان طراح تأسیسات برق و مکانیک
- کنترل کیفیت مصالح، تجهیزات و لوازم برقی و مکانیکی مورد استفاده در ساختمان
- بازدید و برنامه ریزی سیستم‌های زیرکار تأسیسات و تست و کنترل نهایی آنها
- بازدید و کنترل تمام سیستم‌های روکار موتورخانه‌ها و دیگر تأسیسات و تجهیزات روکار موجود در پروژه
- راه‌اندازی کردن سیستم‌های گوناگون تأسیساتی و همچنین کنترل دستورالعمل‌های راهبردی و ارائه و نگهداری آنها
- ارائه کردن گزارش‌های دیقی و به موقع از روند کار به شهرداری منطقه
- ارائه گزارش‌های به موقع به شهرداری منطقه در صورت رعایت نشدن مفاد نقشه‌های مصوب و پروانه ساختمان در هنگام عملیات ساخت و ساز
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم به تمام نکاتی که ضروری است در خصوص دریافت برگه استحکام بنا و گواهی پایان کار ساختمان بدانید اشاره کنیم. رعایت گام به گام موارد ذکر شده در این راهنما به شما کمک می‌کند که روند ساخت و ساز، تخریب یا بازسازی ساختمان خود را سریع‌تر پیش ببرید. در فرایند ساختمان سازی علاوه بر موارد فنی و تخصصی، شما حتماً باید با مراحل و الزامات قانونی نیز آشنا باشید. در غیر این صورت حتماً برای اخذ گواهی پایان کار ساختمان‌ها با مسائل و مشکلات جدی مواجه خواهید شد.
اگر همچنان در خصوص مطالب و قوانین ذکر شده در این مقاله سؤال یا ابهامی دارید، می‌توانید از بخش کامنت با ما در ارتباط باشید. کارشناسان آریا مرز در اسرع وقت به سؤالات شما پاسخ کامل خواهند داد.