این روزها خیلی از افراد به دلایل مختلف، از جمله تورم بی‌سابقه در بازار مسکن، تصمیم گرفته‌اند به جای خرید خانه، اقدام به بازسازی خانه‌های قدیمی خود کنند. خانه‌ها عمر مفید مشخصی دارند و بعد از گذشت چند سال، در صورتی که بازسازی و تعمیر نشوند، فرسوده و غیر قابل استفاده خواهند شد. همچنین دکوراسیون‌های داخلی خانه‌ها نیز مدام در حال تغییر هستند. بنابراین دکوراسیون خانه‌ها نیز هر چند سال یک بار نیاز به تغییرات اساسی و بازسازی و آپدیت شدن دارند. بنابراین بازسازی خانه‌های قدیمی جزو مهم‌ترین و ضروری‌ترین کارهایی است که باید برای خانه‌ها انجام داد. در غیر این صورت خانه‌های قدیمی به زودی غیر قابل سکونت خواهند شد.
در این مقاله قصد داریم بعد از تعریف بازسازی خانه‌های قدیمی و مراحل آن، به مهم‌ترین کارها و اقداماتی که باید در زمان بازسازی انجام داد اشاره کنیم. لطفاً تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
فهرست سر تیتر مطالب در مقاله: بازسازی خانه‌های قدیمی را چگونه با کمترین هزینه انجام دهیم؟
ضرورت بازسازی خانه‌های قدیمی چیست؟
عمر مفید خانه‌ها بعد از چند سال به اتمام می‌رسد و بعد از این مرحله نیازمند بازسازی و نوسازی می‌شوند. بازسازی خانه‌ها شامل مراحل و بخش‌های مختلفی می‌شود. در هر یک از این بخش‌ها متخصصان آن حوزه باید کارهای مربوط به تعمیرات و بازسازی را انجام دهند. بنابراین صاحبان خانه‌ها برای اینکه بتوانند حداکثر بهره وری را از خانه‌های قدیمی خود داشته باشند، باید چند سال یک بار در حوزۀ بازسازی اقدامات لازم را انجام دهند. در غیر این صورت برای خانه‌ها مشکلات زیادی ایجاد خواهد شد و به مرور غیر قابل استفاده می‌شوند. بنابراین بازسازی خانه‌های کلنگی و قدیمی و حتی خانه‌هایی که چند سال از ساختشان گذشته است، امری ضروری و بدیهی است.
منظور از بازسازی خانه‌ها چیست؟
خانه‌های قدیمی در درجات و سطح‌های مختلفی نیاز به بازسازی و تعمیرات دارند. درواقع علاوه بر بازسازی، مفهوم نوسازی نیز برای خانه‌ها تعریف شده است. اقداماتی که در بازسازی و نوسازی برای خانه‌ها انجام می‌شود، کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند. نوسازی به کارهای سطحی و آسان مثل رنگ کردن دیوارها یا نصب کاغذ دیواری و… گفته می‌شود. اما بازسازی فرایندی اصولی، حرفه‌ای و نسبتاً پیچیده است. در بازسازی کارهای بنیادینی مثل تعمیر و تعویض لوله‌کشی‌ها، جابجا کردن دیوارها، افزودن یا خراب کردن بخش‌هایی از خانه‌ها و… انجام می‌شود.
بازسازی بیشتر برای خانه‌های ویلایی، قدیمی و حتی کلنگی انجام می‌شود. به همین دلیل انجام شدن اصولی و دقیق فرایند تخریب این خانه‌ها اهمیت زیادی دارد. اگر کوتاهی و اشتباهی در فرایند تخریب خانه‌های قدیمی به منظور بازسازی انجام شود، می‌تواند خطرات و هزینه‌های مالی و حتی جانی زیادی در پی داشته باشد. بنابراین استفاده از کمک افراد ماهر و باتجربه در حین فرایند تخریب، بسیار ضروری است. تخریب غیر اصولی می‌تواند به خانه‌های همسایگان نیز آسیب‌های جدی برساند. در چنین شرایطی همسایگان می‌توانند بابت این کار غیر اصولی از پیمانکار و صاحب خانه شکایت و ادعای خسارت کنند.
| بیشتر بخوانید: نکات مهمی که در بازسازی ساختمان های کوچک باید به آنها توجه کرد. |
بازسازی خانه‌های خانه‌های کلنگی
در بازسازی خانه‌های کلنگی، به دلیل حساسیت زیاد این کار و احتمال تخریب، باید این مراحل را طی کرد:
- پیدا کردن یک شرکت معتبر و ماهر برای انجام کارهای مربوط به بازسازی خانه
- بازدید کارشناسان و متخصصان شرکت مربوطه از خانه و بررسی کردن موارد تخصصی و فنی
- برگزاری جلسه‌ای بین متخصصان شرکت و صاحب ملک برای مشخص کردن نیازهای ملک و کارهایی که مالک می‌خواهد در بازسازی انجام شود.
- انجام طراحی‌های مورد نیاز و ارائه کردن نقشۀ نهایی برای بازسازی خانه
- تأیید نقشۀ نهایی طراحی شده از سوی مالک
- زمان بندی کردن برای انجام فازهای مختلف بازسازی و برآورد کردن هزینه‌های مورد نیاز برای انجام این کار
- تعیین کردن فازهای مختلف برای اجرای عملیات بازسازی براساس اولویت‌های تعیین شده
- نظارت درست و اصولی بر اجرا شدن طرح‌های بازسازی
بازسازی خانه‌های قدیمی چه انواعی دارد؟
روش‌های مختلفی برای بازسازی خانه‌های کلنگی و قدیمی وجود دارد. سبک معماری این خانه‌ها خاص است. همچنین میزان آسیب دیدگی آنها نیز در یک سطح نیست و درجات مختلفی دارد. اما در یک تقسیم بندی کلی، بازسازی این خانه‌های کلنگی و قدیمی به دو شیوه انجام می‌شود: بازسازی‌های سبکی و بازسازی‌های حفاظتی. در ادامه به توضیح هر یک از این شیوه‌ها و نحوۀ انجام آنها خواهیم پرداخت.
بازسازی خانه‌های قدیمی به روش سبکی
گاهی صاحبان خانه به سبک قدیمی خانه‌شان علاقه دارند. در چنین شرایطی آنها می‌خواهند با ایجاد کمترین تغییرات در سبک خانه، کارهای مربوط به بازسازی آن را انجام دهند. در چنین شیوه‌ای، قطعات و بخش‌های مختلف خانه با قطعات جدید اما مشابه جایگزین می‌شوند.
بازسازی خانه‌های قدیمی به روش حفاظتی
میزان آسیب دیدگی خانه‌های قدیمی یکسان نیست. هر خانه‌ای درجات مختلفی از آسیب پذیری را دارد. به همین دلیل هم هست که میزان کارهایی که در هر بازسازی انجام می‌شود، با بازسازی خانۀ دیگر متفاوت است. بازسازی‌های حفاظتی برای خانه‌هایی انجام می‌شود که از نظر ساختاری آسیب‌های عمیق و جدی دیده و ضعیف شده‌اند. هدف از بازسازی‌های حفاظتی تقویت کردن ساختار خانه و تعمیر بخش‌های اصلی آن مثل ستون‌ها و دیوارهاست. بازسازی‌های حفاظتی فرایند بسیار دقیق و حساسی دارند. به همین دلیل هم باید پیش از آغاز کار، در خصوص شرایط و نحوۀ اجرای عملیات بازسازی، بررسی‌های دقیق و مهندسی انجام شود.
بازسازی کردن خانه‌های قدیمی چه مراحلی دارد؟
بازسازی تمام خانه‌ها، خصوصاً خانه‌های قدیمی، مراحل و ضوابط خاصی دارد. لازم است که از ابتدا تا انتهای فرایند بازسازی، براساس همین مراحل و ضوابط پیش بروید تا در حین کار دچار مشکلات جدی نشوید. در ادامه به مراحل بازسازی خانه‌های قدیمی اشاره خواهیم کرد.
| بیشتر بخوانید: مهم‌ترین نکات برای طراحی دکوراسیون اتاق خواب |
دریافت مشاوره از شرکت‌ها و نهادهای فعال در زمینۀ بازسازی منازل
اگر خودتان توان و تجربۀ کافی در زمینۀ بازسازی ندارید، بهتر است این کار را به پیمانکاران باتجربه بسپارید. پیمانکاران ساختمانی در تمام زمینه‌های مورد نظر شما به افراد متخصص برای انجام کارهای مربوط به تعمیرات دسترسی دارند. در این صورت می‌توانید فرایند بازسازی را با سرعت و کیفیت بیشتری به پایان برسانید. بهتر است فهرستی از کارهایی را که قرار است در فرایند بازسازی انجام دهید تهیه کنید. با در دست داشتن این فهرست و ارائۀ آن به پیمانکاران. آنها کارهای شما را در زمان کمتر و با دقت زیاد انجام خواهند داد. مزیت دیگر این فهرست این است که کارهای مربوط به بازسازی طبق اولویت و به ترتیب انجام می‌شوند.
بازدید اولیه از منزل
شرکت‌های پیمانکاری در این مرحله یک بازدید اولیه از ملک شما می‌کنند. این بازدید به منظور بررسی شرایط و وضعیت ساختاری خانۀ شماست. شما باید بعد از این بازدید اولیه تعیین کنید که چه خواسته‌هایی دارید. همچنین باید هزینه‌های مربوط به بازسازی را هم برآورد و منابع مالی مورد نیاز را تؤمین کنید.
ایده پردازی برای بازسازی خانه‌های قدیمی
خانه‌های قدیمی معمولاً در قسمت‌های مختلف خود فضاهای تفکیک شدۀ کمی دارند. این مسئله در زندگی‌های امروزی چندان مطلوب نیست و حتی آزاردهنده است. پارتیشن بندی بخش‌های مختلف خانه‌های قدیمی این امکان را برای شما فراهم خواهد کرد که از فضای موجود بیشترین استفاده را بکنید. به عنوان مثال می‌توانید در بخش زیر راه پله‌ها یک انباری کاذب یا یک کتابخانۀ زیبا بسازید. باید کار ایده پردازی را پیش از شروع فرایند بازسازی به پایان برسانید. در این صورت کارگران و پیمانکاران با دقت و حضور ذهن بیشتری ایده‌های شما را اجرایی خواهند کرد.
| بیشتر بخوانید: ارتباط با مهندسین و طراحان دکوراسیون داخلی |
آغاز فرایند بازسازی خانه‌های قدیمی
بعد از انجام توافق‌های نهایی با پیمانکار و زمان‌بندی پروژه، فرایند بازسازی آغاز می‌شود. خود بازسازی به مراحل و بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود. به طور کلی در هر بازسازی بسته به نیاز هر خانه، این اقدامات انجام می‌شود:
- اگر قصد دارید نمای بیرونی ساختمان را هم بازسازی کنید، بهتر است در پیاده‌رو تجهیزات ایمنی نصب شود.
- در زمان بازسازی مطمئن شوید که آب، گاز و برق همۀ بخش‌های خانه قطع شده است.
- جداسازی تأسیسات مکانیکی مثل کابینت‌ها، تمام شیر آلات، در و پنجره‌ها
- کندن سرامیک‌ها و کاشی‌های دیوار و کف در بخش‌های مختلف خانه ازجمله سرویس بهداشتی و حمام، آشپزخانه، پذیرایی
- تخریب دیوارهای غیر باربر (درصورتی که قرار است بخش‌های مختلف خانه جابجا و تغییر کاربری داده شوند.)
- خراب کردن دیوارهای باربر در صورت نیاز (این کار حتماً باید تحت نظارت افراد متخصص انجام شود.)
- سیمان کاری کردن دیوارها و کف بخش‌های مختلف خانه از جمله سرویس‌های بهداشتی، اتاق‌های خواب، پذیرایی، آشپزخانه و…
- عایق کاری کردن سرویس‌های بهداشتی بعد از خشک شدن سیمان کاری‌ها
- پیاده سازی برق کشی و لوله‌کشی‌ها براساس طرح‌ها و نقشه‌های جدید
- گچ کاری و تکمیل کردن فرایند ساخت دیوارهای جدید و قدیمی
- نصب کردن درها و پنجره‌های جدید
- بازسازی کردن سقف طبق طرح‌های جدید (برای مثال می‌توانید سقف کاذب نصب کنید.)
- آغاز کف سازی در بخش‌های مختلف مطابق با جزئیات ذکر شده در طرح اصلی
- آغاز اجرای نمای جدید در ساختمان
- رنگ آمیزی دیوارها یا نصب کاغذهای دیواری
- نصب کابینت‌های جدید
- نصب کردن تجهیزات الکتریکی مثل کلیدها، پریزها و سایر تجهیزات نورپردازی
- اجرا و نصب پارکت‌ها
- نصب درهای داخلی ساختمان، مثل در اتاق‌ها و سرویس‌های بهداشتی
- نصب کردن شیرآلات بخش‌های مختلف، سینک‌ها و روشویی‌ها
- پاک کردن نهایی داخل ساختمان
بازبینی نهایی ساختمان
در این مرحله کارهای اصلی و مراحل مختلف به پایان رسیده است. شما به عنوان کارفرما باید با دقت جزئیات پروژه را بازبینی و بررسی کنید. در این مرحله اگر با کمبود یا نقصی مواجه شدید، باید با پیمانکار پروژه صحبت کرده و به توافق برسید.
نحوۀ بازسازی بخش‌های مختلف خانه‌های قدیمی
بازسازی خانه‌های قدیمی به بخش‌ها و مراحل مختلفی تقسیم می‌شود. در هر کدام از این بخش‌ها نیز کارهای مختلفی انجام می‌شود. در ادامه به بررسی کارهای مختلفی که در بازسازی هر بخش از خانه انجام می‌شود خواهیم پرداخت.
بازسازی حمام در خانه‌های قدیمی
بهتر است حمام‌ها، خصوصاً در خانه‌های قدیمی، تاریک نباشند. در خانه‌های قدیمی هر چه فضای حمام دلگیرتر باشد، خانه کهنه‌تر و کلنگی‌تر به نظر خواهد رسید. مزیت مهم دیگر نورگیر بودن خانه از بین رفتن باکتری‌ها و آلودگی‌های دیگر است. تابیدن نور طبیعی به داخل حمام موجب بزرگ و دلباز دیده شدن فضای حمام خواهد شد. بنابراین می‌توانید با نصب یک پنجرۀ دوجداره، هم امکان تابش نور به داخل حمام را فراهم کنید و هم از هدر رفتن انرژی‌های گرمایی جلوگیری خواهید کرد.
| بیشتر بخوانید: عایق کاری ساختمان چیست، چه انواعی دارد و چگونه انجام می‌شود؟ |
بازسازی سرویس‌های بهداشتی
بازسازی سرویس‌های بهداشتی با اینکه اهمیت زیادی دارد، اما اغلب نادیده گرفته می‌شود. یکی از کارهایی که در بازسازی سرویس‌های بهداشتی انجام می‌شود، تبدیل سرویس‌های ایرانی به فرنگی است. اما اگر فضای کافی دارید، بهتر است سرویس ایرانی را نگه دارید و یک سرویس فرنگی نیز به دستشویی اضافه کنید.
تعویض پنجره‌ها با پنجره‌های یو پی وی سی
پنجره‌ها نیز معمولاً در بازسازی خانه‌های قدیمی باید عوض شوند. بهتر است پنجره‌های یو پی وی سی و دو جداره را جایگزین پنجره‌های آهنی یا آلومینیومی کنید. البته ممکن است بودجۀ کافی برای این کار را نداشته باشید. در این صورت نیز حداقل آنها را رنگ‌آمیزی کنید تا جلوۀ زیباتری به خانه بدهند.
آیا برای بازسازی خانه‌های قدیمی باید مجوز بگیریم؟
جواب این سؤال بستگی به میزان کارهایی دارد که قرار است در فرایند بازسازی انجام دهید. بخش زیادی از کارهای متداولی مثل رنگ آمیزی، تعویض پنجره و… که در بازسازی انجام می‌شود نیازی به مجوز ندارد. اما اگر قرار است در فرایند بازسازی خانه کارهایی را انجام دهید که به تغییر کاربری می‌انجامد، باید مجوز بگیرید.
برای انجام این کارها به مجوز نیازی نیست:
- کف‌سازی در بخش‌های مختلف خانه
- گچ‌کاری و سیمان‌کاری
- رنگ‌آمیزی یا نصب کاغذ دیواری
- بازسازی و تعمیر پشت بام
- بازسازی یا ساخت نما برای خانه
- انجام تعمیرات مربوط به حیاط خانه
- لوله کشی و سیم کشی
- تعمیر و بازسازی حمام و دستشویی
- نصب کردن تجهیزات الکتریکی و مکانیکی
اما اگر قرار باشد در بازسازی خانه عملیات دقیق‌تر و پیچیده‌تری انجام شود، حتماً باید برای آن کارها مجوز بگیرید. از جمله اقداماتی که انجام آنها نیاز به مجوز دارد می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- تغییر کاربری بخش‌های مختلف خانه. مثلاً جابجا کردن آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی
- تغییر کاربری یا مکان پله‌ها
- تخریب یا جابجا کردن دیوارهای باربر
- تغییر محل یا کاربری پارکینگ‌ها
- و…
سخن پایانی
در این مقاله به صورت جامع و کامل به تمام اقداماتی که در بازسازی خانه‌های قدیمی انجام می‌شود اشاره کردیم. نیازی نیست که همۀ این اقدامات در هر بازسازی انجام شوند. بسته به نیاز ملک و بودجۀ خود، می‌توانید برخی از موارد را حذف یا اضافه کنید.