منابع انرژی همیشه محدود بوده‌اند. بنابراین بشر همیشه تلاش کرده است تا راه‌هایی برای صرفه جویی در مصرف انرژی پیدا کند. عایق کاری ساختمان ها در زمان ساخت، یکی از جدیدترین شیوه‌های صرفه جویی در مصرف انرژی و مدیریت منابع است. در دهه‌های اخیر صنعت ساختمان سازی رشد چشمگیری داشته است و به تبع آن مصرف انرژی نیز افزایش پیدا کرده است. مصرف بیش از اندازۀ سوخت‌های فسیلی، صدمات و زیان‌های جبران ناپذیری نیز به محیط زیست وارد خواهد کرد. بنابراین مدیریت مصرف این منابع اهمیت بسیار زیادی دارد. عایق کاری ساختمان ها به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. خود این عایق‌ها هم به انواع و دسته‌های مختلفی (صوتی، حرارتی، رطوبتی) تقسیم می‌شوند.
در این مقاله در ابتدا با تعریف عایق کاری ساختمان و انواع آن آشنا خواهیم شد و در ادامه به معرفی انواع عایق‌های موجود برای استفاده در ساختمان‌ها خواهیم پرداخت. در بخش پایانی مقاله نیز به بررسی بخش‌هایی از خانه‌ها می‌پردازیم که عایق بندی کردن آنها ضروری است.
فهرست سر تیتر مطالب در مقاله: عایق کاری ساختمان چیست، چه انواعی دارد و چگونه انجام می‌شود؟
عایق کاری ساختمان چیست؟
در یک تعریف کلی، به هر چیزی که از عبور انرژی و جرم از محلی ممانعت کند، عایق گفته می‌شود. عایق‌ها مواد مختلفی هستند که به عنوان پوششی روی کف، سقف و دیوار ساختمان‌ها نصب می‌شوند. اهداف متفاوتی از نصب عایق در ساختمان‌ها وجود دارد. خود این عایق‌ها نیز انواع مختلف و کارکردهای جداگانه‌ای دارند. عایق‌ها به شکل‌های مختلفی اعم از تخته‌ای، صفحه‌ای، ورقه‌ای، آجری و نواری در بازار موجود هستند.
چرا عایق بندی ساختمان‌ها مهم است؟
یکی از مهم‌ترین عموامل تأثیرگذار در میزان بهره‌وری ساختمان‌ها، میزان و نحوۀ صرفه جویی در مصرف انرژی در آنهاست. عایق بندی ساختمان‌ها نیز یکی از اقداماتی است که بیشترین تأثیر و نقش را در رسیدن به این هدف ایفا می‌کند. البته هدف از عایق کاری در ساختمان‌ها، صرفاً مدیریت مصرف انرژی نیست. عایق کاری با اهداف دیگری مثل کاهش میزان آلودگی‌های صوتی و رطوبت نیز انجام می‌شود. اهمیت عایق کاری صوتی در ساختمان‌هایی بیشتر مشخص می‌شود که در شهرهای بزرگ و در نزدیکی اتوبان‌ها قرار داشته باشند.
| بیشتر بخوانید: راهنمای جامع استفاده از انرژی خورشیدی در ساختمان سازی |
هدف از عایق کاری ساختمان ها چیست؟
عایق کاری ساختمان‌ها چندین مزیت مختلف دارد که در ادامه به آنها اشاره شده است:
- کاهش میزان تلف شدن انرژی
- گرم نگه داشتن فضای داخلی خانه‌ها در فصول سرد سال
- خنک نگه داشتن فضای داخلی خانه‌ها در فصول گرم سال
- کم کردن میزان آلودگی‌های صوتی در داخل خانه و ایجاد محیطی ساکت و آرام
- محافظت از ساختمان‌ها در مقابل آتش سوزی
- افزایش میزان دوام سازه‌ها از طریق محافظت از آنها در برابر انواع رطوبت‌ها و خوردگی‌ها
- سازگار بودن با محیط زیست و مطابقت کامل با توسعه‌های زیست مدار
- متعادل کردن میزان رطوبت در خانه‌ها و جذب رطوبت اضافی و در نتیجه جلوگیری از رشد انواع مخمرها و حشرات موذی در داخل خانه‌ها
عایق بندی ساختمان چه تأثیری در جلوگیری از اتلاف انرژی گرمایی دارد؟
یکی از بهترین و ساده‌ترین راه‌های گرم نگه داشتن خانه در زمستان و سرد نگه داشتن خانه در تابستان، عایق کاری است. اگر خانۀ شما عایق کاری شده باشد، در فصل زمستان 5 درجه گرم‌تر و در فصل تابستان 10 درجه خنک‌تر خواهد بود. مهم‌ترین نکته‌‌ای که ضروری است در زمان انتخاب عایق برای خانه در نظر داشته باشید، میزان مقاومت حرارتی آنهاست. در واقع هر چه مقاومت حرارتی عایق بالاتر باشد، حرارت کمتری از عایق عبور خواهد کرد. در نتیجه میزان صرفه جویی در مصرف انرژی‌های فسیلی نیز بیشتر خواهد شد. توجه داشته باشید که مقاوم‌تر بودن عایق از نظر حرارتی، به معنای ضخیم‌تر بودن قطر آن نیست.
| بیشتر بخوانید: همه چیز دربارۀ تفکیک زباله‌های خانگی و روش‌های آن |
کدامیک از بخش‌های خانه باید عایق کاری شوند؟
برای بسیاری از افراد این سؤال ایجاد می‌شود که کدامیک از قسمت‌های خانه باید عایق کاری شود؟ عایق کردن هر قسمت از خانه موجب می‌شود که مصرف انرژی به میزان قابل توجهی در خانه‌ها کمتر شود؛ اما بخش‌هایی از خانه‌ها وجود دارند که عایق بندی کردن آنها بسیار ضروری است. در ادامه به معرفی این قسمت‌ها و نحوۀ عایق کاری آنها پرداخته‌ایم.
سقف ساختمان‌ها
سقف ساختمان‌ها یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین قسمت‌هایی است که باید عایق شوند. عایق کردن سقف‌ها به میزان 35 تا 45 درصد موجب کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها خواهد شد.
دیوارهای خارجی
عایق کردن دیوار خانه‌ها مانع نفوذ گرما و سرما از خارج ساختمان به درون آن می‌شود. عایق بندی دیوارها می‌تواند مصرف انرژی در خانه‌ها را تا 15 درصد کاهش دهد.
کف ساختمان‌ها
عایق کردن کف ساختمان‌ها با مواد مناسب، میزان نفوذ سرما به داخل ساختمان‌ها در روزهای سرد را به میزان 5 درصد کاهش خواهد داد.
لوله‌های آب گرم
عایق کردن لوله‌های آب گرم در زمان ساخت ساختمان‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد. این کار را می‌توان با استفاده از عایق‌های مخصوصی که برای لوله‌ها ساخته شده است انجام داد.
| بیشتر بخوانید: ثبت آگهی فروش ملک توسط مالک به صورت رایگان در آریا مرز |
عایق‌های ساختمانی چه انواعی دارند؟
عایق‌های ساختمانی به دسته‌های مختلفی تثسیم می‌شوند. معروف‌ترین و رایج ترین دسته بندی عایق‌ها، گروه بندی آنها بر اساس عملکرد است. از این منظر عایق‌های ساختمانی به سه دستۀ صوتی، حرارتی و رطوبتی تقسیم می‌شوند. در ادامه هر یک از انواع عایق‌های ساختمانی از نظر عملکرد را معرفی و بررسی خواهیم کرد.
عایق‌های صوتی
عایق‌های صوتی لایه‌هایی هستند که از ورود صداهای اضافی به داخل خانه و رد و بدل شدن صداهای داخل خانه به بیرون جلوگیری می‌کنند. از این عایق‌ها در محل‌هایی مثل استدیوهای ضبط صدا، سینماها و سالن‌های تئاتر، خانه‌های واقع در شهرهای شلوغ و نزدیک بزرگراه‌ها، سالن‌های کنفرانس و… استفاده می‌شود.
عایق‌های صوتی به چند دسته تقسیم می‌شوند که عبارت است از:
آکوستیک
این عایق‌ها در اصل فوم‌های آکوستیک هستند و کارکرد اصلی آنها جذب کردن صدا و کاهش ارتعاش‌های آن و همچنین از بین بردن تمام آلودگی‌های صوتی و صداهای اضافی است. از این عایق‌ها در صنعت ساختمان سازی، حوزه‌های مربوط به تکنولوژی و موسیقی استفاده می‌شود. مهم‌ترین مزایای این عایق‌ها سادگی نصب، قیمت مناسب و تنوع زیاد است.
مواد معدنی و فایبر گلاس
این عایق‌های صوتی رایج‌ترین نوع از انواع عایق‌ها هستند. عایق‌های فایبر گلاس رولی هستند و از خرده الیاف‌های شیشه، سنگ و… ساخته شده‌اند. مهم‌ترین مزایای این عایق‌ها مقاوم بودن در برابر انگل، غیر قابل اشتعال بودن و سازگار بودن با محیط زیست است.
| بیشتر بخوانید: معرفی کامل انواع پنجره دوجداره |
پانل گچی
از این عایق‌های صوتی معمولاً به شکل روکار و به همراه پوشش‌هایی مثل کاغذ دیواری یا رنگ استفاده می‌شود. از مزایای این عایق می‌توان به نصب راحت، مقاوم بودن در مقابل آتش، ماندگاری زیاد و قیمت مناسب اشاره کرد.
ویسکو الاستیک
این عایق‌ها قابلیت تبدیل انرژی مکانیکی حاصل از ارتعاش‌های صوتی به گرما را دارند. از این نوع از عایق‌های صوتی اغلب در کف خانه یا روی دیوارهای داخلی استفاده می‌شود.
عایق‌های حرارتی
مهم‌ترین کارکرد عایق‌های حرارتی ممانعت از منتقل شدن حرارت و انرژی از یک محیط به محیط دیگر است. همان طور که می‌دانید انرژی گرمایی همیشه از محیط گرم به محیط سرد منتقل می‌شود. بنابراین عایق‌های حرارتی می‌توانند به راحتی از رد و بدل شدن گرمای داخل خانه به محیط سرد بیرون جلوگیری کنند. عایق‌های حرارتی به چند نوع مختلف تقسیم می‌شوند که عبارت است از:
پشم شیشه/ فایبر گلاس
عایق‌های حرارتی فایبر گلاس رایج‌ترین و محبوب‌ترین عایق‌ها در دنیا هستند. از این عایق‌ها می‌توان به عنوان عایق صوتی نیز استفاده کرد. مهم‌ترین مزایای عایق‌های فایبر گلاس قیمت مناسب، سبک بودن، راحتی نصب و مقاوم بودن در مقابل باکتری‌ها و انگل است.
| بیشتر بخوانید: بهترین و مدرن‌ترین ایده‌ها برای طراحی دکوراسیون اتاق خواب |
پشم سنگ/ پشم معدنی
این عایق‌ها از سنگ‌های آتشفشانی ساخته می‌شوند. مهم‌ترین مزایای عایق‌های پشم سنگ مقاوم بودن در مقابل باکتری‌ها و انگل‌ها و همچنین غیر قابل احتراق بودن است.
سلولزی
عایق‌های حرارتی سلولزی جزو عایق‌هایی هستند که بیشترین میزان سازگاری با محیط زیست را دارند. سلولزها از کاغذها و مقواهای بازیافتی ساخته می‌شوند و می‌توانند خسارت‌های ناشی از آتش سوزی‌ها را به حداقل برسانند. مهم‌ترین مزایای این عایق‌ها قیمت مناسب، مقاوم بودن در برابر حریق و سازگاری زیاد با محیط زیست است.
پلی یورتان
این عایق‌های حرارتی چندان شناخته شده نیستند، اما مقاومت نسبتاً زیادی دارند. از مهم‌ترین مزیت‌های عایق پلی یورتان می‌توان به سبک بودن، مقاومت در برابر آتش سوزی و سازگاری با محیط زیست اشاره کرد.
نانو
عایق‌های نانو جزو جدیدترین و مدرن‌ترین عایق‌های حرارتی هستند. از این عایق‌ها می‌توان برای عایق کاری ساختمان ها، مراکز مسکونی و تجاری، مخازن، لوله‌های آب گرم و… استفاده کرد. مهم‌ترین مزایای عایق نانو راحتی استفاده، قیمت مناسب و مقاومت و ماندگاری زیاد است.
عایق‌های رطوبتی
عایق‌های رطوبتی یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین اجزای هر ساختمان به شمار می‌آیند. اگر عایق کاری رطوبت در خانه‌ای به درستی انجام نشده باشد، آب به داخل خانه نفوذ می‌کند و مسائل و مشکلات زیادی ایجاد خواهد کرد. عایق‌های رطوبتی نیز انواع مختلفی دارند که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
قیر و گونی
قیر و گونی قدیمی‌ترین روش عایق بندی برای رطوبت بوده است. این ترکیب خاصیت چسبندگی زیادی دارد و مقاومت بسیار زیادی در مقابل رطوبت دارد. مهم‌ترین مزایای استفاده از قیر و گونی قیمت مناسب آن و مقاومت زیادش در مقابل نمک، اسیدها و بازهاست.
ایزوگام
ایزوگام‌ها به صورت رولی در بازار به فروش می‌رسند و استفاده از آنها در صنعت ساختمان سازی ایران بسیار رایج است. از مهم‌ترین مزایای ایزوگام می‌توان به نصب راحت‌تر آن در مقایسه با قیر و گونی و قیمت مناسب و به صرفه اشاره کرد.
عایق‌های پیش ساخته
عایق‌های رطوبتی پیش ساخته معمولاً از ترکیب قیر، لایه‌های تیشو، مواد پلیمری و پلی اتیلن ساخته می‌شوند. این عایق‌ها در دو نوع عایق بام و عایق پی تولید می‌شوند. مهم‌ترین مزایای عایق‌های پیش ساخته انعطاف پذیری، سبک بودن و مقاومت آن در مقابل عوامل جوی مثل باد و باران و… است.
پرایمرها
پرایمرها در حقیقت آسترهایی از جنس انواع قیر، رزین و سایر افزودنی‌ها هستند. مزیت استتفاده از آنها قابلیت چسبندگی زیاد، رنگ پذیر بودن، نصب آسان و ضد اشتعال بودن است.
چه روش‌هایی برای عایق کاری ساختمان وجود دارد؟
برای عایق کاری ساختمان و دیوارهای آن روش‌های مختلفی وجود دارد. شما می‌توانید با توجه به نیازهای ساختمان و بررسی هزینه‌های مربوط به هر شیوه، یک روش را انتخاب و اجرایی کنید. رایج‌ترین شیوه‌های عایق کاری ساختمان و دیوارها در ادامه معرفی و بررسی شده است.
| بیشتر بخوانید: همه چیزهایی که باید دربارۀ بازسازی ساختمان ها بدانید. |
عایق کاری به همراه سازه
از این شیوۀ عایق کاری معمولاً برای عایق‌های معدنی که میزان انعطاف زیادی دارند استفاده می‌شود. این عایق‌ها صلب نیستند و به همین دلیل امکان نصب مستقیم آنها روی عایق وجود ندارد. در عایق کاری سازه دیوارها را به وسیلۀ پروفیل‌های فلزی یا چوبی قاب بندی می‌کنند و عایق‌های حرارتی را در فضای میانی این قاب بندی‌ها قرار می‌‌دهند.
عایق کاری بدون سازه
از این شیوه برای عایق کاری گروه‌های پلیمری که صلبیت کافی داشته باشند استفاده می‌شود. این لایه‌ها انعطاف پذیر نیستند و بنابراین لایۀ نهایی آنها به صورت مستقیم قابل نصب بر روی عایق است. در این صورت هیچ نیازی به قاب بندی دیوار و نصب سازه نیست.
عایق کاری به وسیلۀ مصالح عایق
در این شیوه برای عایق کاری ساختمان برای اجزای دیوار باربر از بلوک‌هایی استفاده می‌شود که مقاومت حرارتی بالایی دارند. در این صورت خود دیوارها به میزان کافی عایق خواهند بود و نیازی به نصب عایق مجدد بر روی آنها نیست.
| بیشتر بخوانید: الزام به اخذ پایان کار ساختمان ها، نکات مهمی که باید بدانیم. |
عایق کاری با استفاده از شیوه‌های جدید
در چند دهۀ اخیر پیشرفت‌های زیادی در دنیا در زمینۀ تکنولوژی‌های ساخت خانه‌های پیش ساخته و سریع اتفاق افتاده است. این خانه‌ها علاوه بر اینکه در کمترین و سریع‌ترین زمان ممکن ساخته می‌شوند، عایق کاری مناسبی نیز دارند.
در زمان عایق کاری ساختمان و انتخاب عایق به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
در زمان انتخاب عایق برای ساختمان، باید به این موارد توجه داشته و به دقت بررسی‌شان کنیم:
- هدایت حرارتی
- مقدار مقاومت متریال در مقابل فشار
- حساس بودن به رطوبت
- ماندگاری و دوام
- سادگی نصب
- سادگی تعویض
- کارایی
- اشتعال پذیر نبودن
- مقاوم بودن در برابر قارج، باکتری و سایر آفت‌ها
- قیمت
- دمای محیطی محل نصب
- ایمنی
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم به صورت دقیق و کامل به تمام نکات مورد نیاز دربارۀ عایق بندی ساختمان‌ها اشاره کنیم. در صورتی که در این زمینه همچنان سؤال و ابهامی برایتان باقی مانده است، می‌توانید آن را از بخش کامنت مطرح کنید.