متأسفانه کشور ما از لحاظ اقتصادی در وضعیت خوبی قرار ندارد و تأمین کردن هزینه‌های روزمرۀ زندگی برای خیلی از خانواده‌ها دشوار شده است. آیا در همین شرایط سخت نیز راهی برای مدیریت هزینه‌های خانه و کاهش آن وجود دارد؟ شاید پاسخ لحظه‌ای ما به این سؤال، منفی باشد. اغلب ما فکر می‌کنیم که تمام هزینه‌های ماهانه ما ضروری هستند و هزینه کردن برای آنها بدیهی است. به همین دلیل هم تلاشی برای کاهش و مدیریت هزینه‌ها نمی‌کنیم. اما مدیریت هزینه‌های خانه، آن هم در شرایط اقتصادی حال حاضر، مسئله‌ای است که حتماً باید آن را جدی بگیریم.
در این مقاله قصد داریم راه‌های مفید و کاربردی برای مدیریت هزینه‌های خانواده را به شما معرفی کنیم. امیدواریم که با مطالعۀ این شیوه‌ها ایده‌هایی برای کاهش میزان هزینه‌های خودتان هم بگیرید.
فهرست سر تیتر مطالب در مقاله: مدیریت هزینه‌های خانه از چه راه‌هایی امکان پذیر است؟
چه راه‌هایی برای مدیریت هزینه‌های خانه وجود دارد؟
هیچ کسی با مهارت‌های مدیریت پول و کاهش هزینه‌های زندگی متولد نمی‌شود. این مهارت نیز مثل بسیاری از مهارت‌های دیگر نیازمند آموزش و تمرین است. متأسفانه تعداد کمی از ما در این زمینه چه در مدرسه و چه در دانشگاه، آموزش‌های تخصصی دیده‌ایم. بنابراین حالا وقت آن رسیده است که خودمان اقدام به یاد گرفتن مهارت‌های مدیریت پول و هزینه‌ها در زندگی روزمره بکنیم.
این اصل کلی را به یاد داشته باشید: چندان مهم نیست که میزان درآمد ما چقدر است، بلکه بسیار مهم است که با پولی که داریم چه کاری انجام می‌دهیم. مدیریت صحیح پول فرایندی پیچیده و تخصصی نیست. بلکه به این معناست که یاد بگیریم بیشترین استفاده را از پولی که داریم بکنیم. قبل از اینکه وارد بحث شویم، این سؤالات را از خودتان بپرسید و به آنها صادقانه پاسخ دهید:
- چقدر برای مدیریت اصولی پولی که دارم تلاش می‌کنم؟
- آیا میزان هزینه‌های روزانه، هفتگی و ماهانۀ خود را پیگیری می‌کنم؟
- آیا از خرج کردم پول زیادی که سود کمی برای من خواهد داشت پشیمان می‌شوم؟
در ادامه به راه‌های به ظاهر ساده اما کاربردی و مهم برای مدیریت هزینه‌های خانه و کاهش آنها خواهیم پرداخت.
برای خودتان هدف تعیین کنید.
قبل از شروع فرایند مدیریت پول، باید بدانید که چه چیزهایی برای شما مهم هستند. این آگاهی به شما کمک می‌کند که تصمیم بگیرید با پول‌هایتان چه کارهایی انجام دهید. لیستی از کارها و چیزهایی که برای شما مهم هستند بنویسید. این لیست به شما کمک خواهد کرد که اهداف پولی بهتری برای خودتان تعیین کنید.
مثلا ممکن است این موارد برای شما مهم باشند:
- زندگی بدون نگران بودن برای پول
- داشتن یک خانه برای زندگی در کنار خانواده
- سفر کردن
- کمک به تحصیل فرزندان
- راه‌اندازی یک کسب و کار
در مرحلۀ بعد شما تصمیم می‌گیرید برای رسیدن به این اهداف، کارهای خاصی را انجام دهید. این کارها همان اهداف مالی شما خواهند بود. مثلاً ممکن است این ایده‌ها به ذهنتان برسد:
- صرفه‌جویی در یک مورد از هزینه‌های ماهانه؛ مثلاً کم کردن بخشی از هزینه‌های مربوط به پوشاک
- پس انداز کردن و سرمایه گذاری برای خرید خانه
- خرید لوازم کمپینگ برای سفر
- پس انداز کردن برای درخواست وام از بانک
- و…
این کار آنقدرها که فکر می‌کنید دشوار نیست. هدف کوتاه مدت شما ممکن است به سادگیِ پرداخت یک بدهی یا خرید وسیله‌ای جدید باشد. مشکلات مالی اغلب به این دلیل برای مردم پیش می‌آید که نمی‌توانند تصمیم بگیرند با پولی که دارند دقیقاً قرار است چه کاری انجام دهند. بنابراین پولشان را بدون برنامه و به‌صورت تصادفی خرج می‌کنند. تعیین اهداف مالی به شما کمک می‌کند که بدانید قرار است درآمد ماهانۀ شما صرف چه اموری شود. یادتان باشد که ذهن ما فراموش‌کار است. بنابراین حتماً اهداف مالی خود را در یک دفترچه یا داخل گوشی موبایلتان یادداشت کنید.
| بیشتر بخوانید: شارژ ساختمان چیست و چرا پرداخت آن ضروری است؟ |
عادت‌های خرج کردن خود را پیگیری کنید.
شما باید بدانید که پولتان به کجا می‌رود! اگر بتوانید عادت‌های خرج کردن خود را به مدت 30 تا 60 روز ردیابی کنید، احتمالاً به جواب این سؤال خواهید رسید. در پایان این کار شاید حتی فکرش را هم نمی‌کردید که در طول ماه این میزان پول صرف خرید قهوه یا خوردن فست فود می‌کردید. بنابراین شما ممکن است از هزینه‌هایی که برای برخی موارد کرده‌اید متعجب شوید. اما این ردیابی فرصت خوبی را در اختیارتان قرار خواهد داد تا ببینید در چه بخش‌هایی از هزینه‌های ماهانه خود باید تجدید نظر کنید.
یک روش قدیمی برای ردیابی هزینه‌ها این است که هر مقدار پولی را که خرج می‌کنید یادداشت کنید. اما این کار در قرن 21 بسیار خسته‌کننده و هزینه‌بر است. ما در این زمینه می‌توانیم از تکنولوژی کمک بگیریم. اگر تمام پول خود را از طریق کارت بانکی‌تان خرج می‌کنید، در پایان روز یا هفته می‌توانید تمام صورت حساب‌هایتان را به صورت آنلاین بررسی کنید.
در زمان بررسی هزینه‌ها به این سؤال فکر کنید که آیا این هزینه‌ها واقعاً نیاز شما بوده یا در لحظه دلتان خواسته که چیزی را بخرید؟
برای بخش‌های مختلف، بودجه مخصوص در نظر بگیرید.
این کار اصلاً به اندازه‌ای که فکرش را می‌کنید سخت نیست. شما صرفاً باید برنامه‌ای طراحی کنید که براساس آن بدانید در هر ماه قرار است چه میزان از پول شما صرف انجام چه کاری شود. هزینه‌هایتان را به سه حوزۀ «نیازها»، «خواسته‌ها» و «اهداف» تفکیک کنید. این کار آزادی عمل بیشتری نسبت به زمانی که بخواهید تمام جزئیات را یادداشت کنید به شما خواهد داد. سعی کنید فرایند بودجه بندی را تا حد امکان ساده کنید. پیچیدگی بیش از حد آن شما را دلزده و کلافه خواهد کرد.
سه مرحلۀ اصلی در بودجه‌بندی ماهانه وجود دارد:
- میزان درآمد خود را مشخص کنید.
- مبلغ قبوض خدماتی ماهانه مثل آب و برق و بیمه و… را مشخص کنید.
- نیازهای خود، اعم از تغذیه، هزینه‌های پزشکی، تفریح و… را تعیین کنید.
- بخش مهمی از این بودجه بندی را به پرداخت بدهی‌ها اختصاص دهید. هرگز وسوسه نشوید پولی را که برای پرداخت بدهی‌ها کنار گذاشته‌اید، صرف کار دیگری بکنید. هدف نهایی شما باید این باشد که میزان بدهی‌هایتان را به صفر برسانید.
اگر بعد از این هزینه‌ها پولی برایتان باقی ماند، می‌توانید آن را صرف هزینه‌های اختیاری کنید. همچنین می‌توانید آن را در یک صندوق اضطراری پس‌انداز کنید.
| بیشتر بخوانید: پرداخت پول در معاملات املاک، نکات مهمی که باید بدانیم. |
میزان مصرف برق را مدیریت کنید.
در بین قبوض خدماتی معمولاً هزینه‌های مربوط به برق بیشتر از آب و گاز و… است. این هزینۀ بالا مربوط به عادت‌های مصرفی اشتباهی است که اغلب ما داریم. درست است که شما باید خانۀ خود را گرم یا خنک نگه دارید. به وسایل روشنایی و سایر لوازم برقی‌تان هم نیاز دارید. اما راه‌های سادۀ زیادی برای کاهش هزینه‌های مربوط به برق مصرفی و مدیریت هزینه‌های خانه وجود دارد.
برخی از مهم‌ترین و ساده‌ترین کارهایی که می‌توانید برای کاهش صرفه‌جویی در مصرف برق انجام دهید عبارت است از:
- روشن نگذاشتن لپ تاپ و کامپیوتر در زمانی که کاری با آنها نداریم.
- روشن نکردن ماشین ظرفشویی و لباسشویی پیش از آن که به صورت کامل پر شده باشند.
- خشک کردن طبیعی لباس‌ها به جای استفاده از خشک کن ماشین‌های لباسشویی
- تعویض لامپ‌های پرمصرف خانه با محصولات بهینه و کم‌مصرف
- تعمیر و بررسی مداوم لوازم برقی
- و…
| بیشتر بخوانید: تنظیم فشار پکیج و کم و زیاد کردن آن چگونه انجام می‌شود؟ |
هزینه‌های مربوط به مسکن را کاهش دهید.
یکی از بخش‌هایی که بیشترین هزینه‌های ماهانۀ شما را به خود اختصاص می‌دهد هزینه‌های مربوط به مسکن است. کاهش هزینه‌های مربوط به مسکن، مخصوصاً برای کسانی که مستأجر هستند، ممکن است امری نشدنی به نظر برسد. اما راه‌های کوچک و ساده‌ای وجود دارد که ممکن است بتوانید به کمک آنها بخشی از هزینه‌های مربوط به مسکن را کاهش دهید. برای کسانی که مستأجر هستند چند راه برای مدیریت هزینه‌های مسکن وجود دارد که عبارتند از:
- هم‌خانه شدن با یک یا چند فرد دیگر (برای مجردها)
- یاد گرفتن کارهای مربوط به تعمیرات خانه و انجام آن از سوی خود فرد به جای سپردن کار به تعمیرکاران
- نقل مکان به خانه‌ای کوچک‌تر که در منطقۀ ارزان‌تری واقع شده است.
برای صاحبخانه‌ها هم راه‌هایی برای صرفه جویی در هزینه‌های مسکن وجود دارد:
- بازپرداخت سریع‌تر اقساط وام مسکن با هدف کم کردن نرخ بهرۀ آن
- می‌توانید بخشی از خانۀ خود مثل انباری یا پارکینگ را اجاره دهید. از این طریق بخشی از هزینه‌های مربوط به مسکن شما تأمین خواهد شد.
کاهش هزینه‌های بیمه برای مدیریت هزینه‌های خانه
کم کردن هزینه‌های مربوط به بیمه‌های خانه و ماشین، یکی از راه‌های کم کردن هزینه‌هاست. اگر شما هم هزینه بیمه ماشین و هم خانه را می‌پردازید، از شرکت‌هایی خرید کنید که نرخ بیمه‌هایشان ارزان‌تر است. همچنین شرکت‌هایی هستند که برای خرید هم‌زمان بیمه ماشین و خانه به شما تخفیف‌های خوبی خواهند داد.
یکی از بزرگ‌ترین هزینه‌های پنهان خانواده‌ها، تمدید خودکار بیمه نامه‌هاست. ما معمولاً سررسید بیمه‌هایمان را فراموش می‌کنیم و به همین دلیل هم ترجیح می‌دهیم گزینۀ تمدید خودکار را در هنگام خرید برایشان فعال کنی. اما این کار اصلاً از نظر اقتصادی به صرفه نیست. چرا که ممکن است شما بتوانید در زمان سررسید بیمه نامه‌ها، بیمه‌های ارزان‌تر از شرکت‌هایی که خدمات بهتری ارائه می‌کنند پیدا کنید. حتی ممکن است بتوانید از بعض شرکت‌ها تخفیف‌های خوبی هم بگیرید.
| بیشتر بخوانید: بیمه منازل مسکونی چیست و چه انواعی دارد؟ |
در خانه غذا بخورید.
تهیه و خوردن وعده‌های غذایی در خانه می‌تواند میزان زیادی از هزینه‌های شما را کم کند. مشخص کنید که در هفته چند روز باید به خرید بروید و آشپزی کنید. بر این اساس می‌توانید یک برنامۀ غذایی ساده برای هر هفته تنظیم کنید. لازم نیست غذاهای سخت و زمان‌بر تهیه کنید. در اینترنت می‌توانید به دستورات آشپزی ساده‌ای که سالم هستند و به صرعت نیز آماده می‌شوند دسترسی داشته باشید.
ممکن است برنامۀ کاری شما به گونه‌ای باشد که نتوانید هر روز آشپزی کنید. در این صورت بهتر است آخر هفته‌ها را صرف درست کردن چند نوع غذا برای طول هفته بکنید. می‌توانید این غذاها را در فریزر نگهداری کنید. همچنین بهتر است برای میان وعده‌های محل کارتان هم به صورت عمده خرید کنید و هر روز از خانه همراه خودتان چیزی ببرید. خرید روزانه در محل کار معمولاً هزینه‌های زیادی برایتان خواهد داشت.
مدیریت هزینه‌های خانه با خرید از روی لیست
شما راه‌های متعددی برای صرفه‌جویی در هزینه‌های مربوط به مواد غذایی دارید. یکی از اصلی‌ترین راه‌های آن این است که هیچ وقت بدون داشتن یک لیست از اقلام مورد نیاز به فروشگاه‌ها نروید. فروشگاه‌ها معمولاً جذاب هستند و ما را تحریک به خرید چیزهایی می‌کنند که واقعاً نیازی به آنها نداریم. اگر از ابتدا با یک لیست به فروشگاه بروید و متعهد شوید که فقط اقلام ذکر شده در لیست را خواهید خرید، هزینه‌های مربوط به مواد غذایی‌تان به میزان چشمگیری کاهش پیدا خواهد کرد. برای این کار به موارد زیر توجه داشته باشید:
- بهتر است هفته‌ای یک یا دو بار به خرید بروید. می‌توانید در باقی روزهای هفته موارد مورد نیازتان را به لیست اضافه کنید تا همه را یک جا بخرید.
- قیمت مواد غذایی فروشگاه‌ها و برندهای مختلف را با یکدیگر مقایسه کنید. به خاطر داشته باشید که اگر همۀ خریدهایتان را از یک یا دو فروشگاه انجام دهید، به صرفه‌تر از ساعت‌ها گشت و گذار در فروشگاه‌های منطقه است.
- سعی کنید خریدهایتان را به زمانی موکول کنید که فروشگاه‌ها روی اقلامشان تخفیف زده‌اند. اغلب فروشگاه‌های زنجیره‌ای معمولاً چند روز در ماه این کار را انجام می‌دهند.
| بیشتر بخوانید: خرید آپارتمان مسکونی در تهران با بهترین قیمت |
بدهی‌های معوقه خود را بپردازید.
هرچه سریع‌تر از شر بدهی‌هایتان خلاص شوید، پول بیشتری برای خودتان خواهید داشت. بخشی از درآمد ماهانۀ شما باید صرف پرداخت منظم بدهی‌هایتان بشود. هرگز این کار را با توجیهاتی مثل اینکه: «این ماه هزینه‌های مهم‌تری دارم و نمی‌توانم بدهی‌هایم را بپردازم» به تعویق نیندازید.
سخن پایانی
هیچ زمانی بهتر از همین حالا برای تصمیم گیری دربارۀ مدیریت هزینه‌های خانه و کاهش آنها وجود نخواهد داشت. می‌توانید مدیریت هزینه‌ها را با یک گام کوچک که انجام دادن آن برایتان راحت‌تر است شروع کنید. زمانی که ببینید این گام‌های کوچک نیز تأثیر مثبتی روی کاهش هزینه‌هایتان دارند، برای برداشتن قدم‌های مهم‌تر و بزرگ انگیزۀ بیشتری خواهید داشت. اگر نمی‌توانید برای مدیریت هزینه‌هایتان تصمیمات درستی بگیرید، بهتر است از مشاوران مالی در این زمینه کمک بخواهید.