خانه و محل زندگی و همچنین اسباب و لوازم خانه بخش مهمی از دارایی‌های ما به حساب می‌آیند. این دارایی‌ها به ما احساس امنیت و آرامش می‌دهند و می‌توانیم بعد از یک روز طولانی و خسته کنندۀ کاری به آنها پناه ببریم. حتماً شما هم ضرب المثل حادثه هیچ وقت خبر نمی‌کند را شنیده‌اید. خوب یا بد، باید بگوییم که مفهوم نهفته در این جمله واقعاً درست است. ما واقعاً نمی‌دانیم که کی و جا ممکن است حادثه‌ای برای ما یا یکی از اعضای خانواده‌مان پیش بیاید. این عدم آگاهی دربارۀ کم و کیف حوادث، موجب اضطراب بیش از حد انسان‌ها می‌شود. انواع بیمه‌ها و به خصوص بیمه منازل مسکونی نیز دقیقاً با هدف کاهش چنین نگرانی‌هایی ایجاد شده‌اند.
حوادث طبیعی و غیر طبیعی زیادی ممکن است برای خانۀ ما پیش بیاید. از مهم‌ترین آنها می‌توان به سیل، زلزله، سرقت از خانه، آتش سوزی، تخریب ناگهانی به دلیل گودبرداری همسایگان و… اشاره کرد. در صورت بروز هر کدام از این حوادث، چه کاری از دست ما ساخته است؟ آیا می‌توانیم با توجه به هزینه‌های سرسام‌آور ناشی از تورم، خانۀ خود را به سرعت بازسازی کنیم یا خانۀ دیگری برای سکونت تهیه کنیم؟ خرید بیمه منازل مسکونی و تحت پوشش خدمات آن قرار گرفتن، راه حل ساده‌ای است که هم می‌تواند خیال ما را از بروز حوادث احتمالی راحت کند و هم با هزینۀ اندک خرید بیمه، جلوی هزینه‌ها و ضررهای احتمالی در آینده را خواهیم گرفت.
در این مقاله در ابتدا به تعریف بیمه و مزایای آن خواهیم پرداخت. در ادامه نیز انواع بیمه‌های مناسب برای منازل مسکونی را معرفی می‌کنیم.
فهرست سر تیتر مطالب در مقاله: بیمه منازل مسکونی چیست و چه انواعی دارد؟
بیمه چیست و چه مزایایی دارد؟
بیمه یک قرارداد است که بین یک شرکت بیمه (بیمه گر) و یک فرد عادی (بیمه گزار) منعقد می‌شود. در این قرارداد بیمه گر به بیمه گزار تعهد می‌دهد که در صورت وقوع حوادث ذکر شده در بیمه نامه، در ازای وجهی که از بیمه گزار در طول سال‌ها دریافت کرده، تمام خسارت‌های حادثه یا بخشی از آن را بپردازد. بیمه گزار نیز از زمان خرید بیمه موظف است که به صورت ماهانه یا سالانه حق بیمۀ خریداری شده را به شرکت بپردازد. او با این کار اموال و جان خود را تحت پوشش حمایت‌ها و خدمات بیمه گر قرار می‌دهد.
بعضی از افراد تصور می‌کنند که نوع خدمات بیمه‌ها مشابه بانک‌هاست و بنابراین می‌توانند در هر زمانی که بخواهند از خدمات آن بهره‌مند شوند. در صورتی که این تصور درست نیست. شما نمی‌توانید هر زمان که خواستید از شرکت‌های بیمه پول یا خسارت دریافت کنید. نحوه و میزان دریافت این پول به عوامل مختلفی مثل میزان خسارت، نوع قرارداد بیمه شما، نحوۀ پرداخت بیمه، عمدی نبودن حادثه و… بستگی دارد.
چرا باید بیمه منازل مسکونی را تهیه کنیم؟
شاید تصور کنید که حساب خانه از اموالی مثل ماشین جداست. به این معنا که احتمال بروز حادثه برای خانه‌ها کمتر از حوادثی است که برای وسایل نقلیه پیش می‌آید. اما این تصور کاملاً اشتباه و خطرناک است. علاوه بر این، در صورت ایجاد حادثه‌ای برای خانه، جبران هزینه‌ها و خسارت‌های ناشی از آن چندین و چند برابر خسارت‌های وسایل نقلیه خواهد بود. به همین دلیل هم توصیۀ عمومی این است که افراد حتماً منزل خود را در برابر حوادث گوناگون طبیعی و غیر طبیعی بیمه کنند. در این صورت می‌توانند با امنیت و آرامش خاطر به کارهای روزمره و تفریحات و کار خود بپردازند و با خانواده‌شان وقت بگذرانند. هدف اصلی شرکت‌های بیمه این است که خسارت‌های وارد به خانه‌ها را، که ناشی از حوادث مختلف است، جبران کند. بنابراین ضروری است که اگر خانۀ خود را تا این لحظه بیمه نکرده‌اید، همین امروز این کار را انجام دهید.
| بیشتر بخوانید: همه چیز دربارۀ بیمه حوادث آسانسور |
بیمه منازل مسکونی چه انواعی دارد؟
بیمه منازل مسکونی انواع مختلفی دارد. هر کدام از این بیمه‌ها حوادث خاصی را تحت پوشش می‌دهند و هزینه‌ها و قراردادهای مخصوص به خودشان را دارند. جالب است بدانید که خدمات بیمه برای حوادث مربوط به منازل، محدود به حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله نیست. بعضی از حوادث غیر طبیعی مانند سرقت از خانه‌ها نیز تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند. در ادامه مهم‌ترین انواع بیمه منازل مسکونی به همراه شرایط گرفتن هر کدام از آنها ذکر شده است.
بیمه آتش سوزی
یکی از مهم‌ترین انواع بیمه نامه‌ها برای خانه‌های مسکونی، بیمه آتش سوزی است. این بیمه چند زیر شاخۀ مهم نیز برای پوشش صاعقه، انفجار و… دارد. برای بهره‌مند شدن از خدمات مربوط به هر زیر شاخه نیز بیمه گزار ملزم به پرداخت هزینه‌های مخصوص آنها خواهد بود. مهم‌ترین زیر شاخه‌های بیمه آتش سوزی عبارت است از:
- زلزله
- طوفان
- سیل
- سقوط بهمن
- سرقت
- طغیان آب دریا
- تندباد و گردباد
- ترکیدن لوله‌های آب خانه
- سقوط هواپیما
- شکستن شیشه
شما می‌توانید با در نظر گرفتن ویژگی‌های محلی و جغرافیایی شهر و منطقۀ زندگی خود و همچنین شناختی که از خانۀ خود و نیازهای آن دارید، یک یا چند پوشش از زیر شاخه‌های بیمه آتش سوزی را انتخاب و خریداری کنید. به عنوان مثال بهتر است برای خانه‌هایی که در نزدیکی دریا هستند، بیمه سیل یا طغیان آب دریا خریداری شود.
| بیشتر بخوانید: همۀ چیزهایی که باید دربارۀ فسخ قراردادهای ملکی بدانید. |
بیمه زلزله
در کشور ایران گسل‌های زیادی وجود دارد و در کل می‌توان ایران را منطقه‌ای زلزله خیز دانست. در سال‌های گذشته نیز حوادث تلخی مثل زلزله بم و کرمانشاه پیش آمد. این حوادث گواه بسیار خوبی بر اهمیت بیمه کردن خانه در برابر زلزله‌ها هستند.
متأسفانه در معماری‌های ایرانی بنا به دلایل مختلف به ضد زلزله بودن ساختمان‌ها و مقاوم بودن آنها در برابر زلزله توجه زیادی نمی‌شود. ما در این زمینه همچنان فاصلۀ زیادی با استانداردهای جهانی داریم. بنابراین مسئولیت خود ما به عنوان صاحب خانه در برابر این مسئله جدی‌تر و بیشتر می‌شود.
بیمه نامه‌های مربوط به زلزله نیز بخش‌های فرعی و زیرشاخه‌های مختلفی دارند. در واقع برای داشتن بیمۀ زلزله، شما در ابتدا باید بیمه آتش سوزی را بخرید. زیرا همان طور که در قسمت قبل اشاره شد، بیمه زلزله یکی از شاخه‌های فرعی بیمه‌های آتش سوزی است. در بیمه زلزله شما می‌توانید صرفاً خود خانه و یا لوازم و اسباب آن را بیمه کنید. همچنین می‌توانید هر دو کار را به صورت هم زمان انجام دهید. در این صورت شرکت بیمه خدمات و پوشش‌های بیشتری را در اختیار شما قرار خواهد داد. البته باید توجه داشته باشید که جبران خسارت‌ها و تلفات جانی ناشی از زلزله جزو خدمات و پوشش‌های این بیمه نیست.
بیمه سیل
بیمه سیل نیز یکی از پوشش‌های فرعی بیمه‌های آتش سوزی است. شما می‌توانید در صورت نیاز و تمایل، این پوشش را نیز به بیمه نامۀ آتش سوزی خانه اضافه کنید. بیمه سیل برای خانه‌هایی کاربردی‌تر است که در مجاورت رودخانه‌ها، مسیل‌ها و دریاها باشند. این مکان‌ها ممکن است در زمان بارندگی‌های شدید و طغیان آب‌ها آسیب‌های جدی ببینند.
| بیشتر بخوانید: خرید مغازه و واحدهای تجاری با بهترین قیمت |
اما چه عامل یا عواملی ریسک به وجود آمدن سیل را افزایش می‌دهند؟ در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین عوامل آن اشاره شده است:
- طراحی نامناسب و غیر اصولی رودخانه‌ها
- خراب شدن مخزن‌های ذخیرۀ آب و سبل بندها
- بارش‌های شدید و مداوم باران یا برف
- کاهش میزان نفوذپذیری زمین و خاک در اثر عواملی مثل قطع بی رویۀ درختان و سست شدن خاک منطقه
- عدم ساخت سیل بندها و دیوارهای محافظ در مناطق پر خطر
- و…
با رعایت موارد ایمنی می‌توان تا حدود زیادی جلوی خسارت‌های مالی و جانی ناشی از وقوع سیل‌های سهمگین را گرفت.
بیمه سرقت
بیمه سرقت نیز مثل بیمه زلزله و سیل جزو پوشش‌های فرعی بیمه نامه‌های آتش سوزی است. از زمانی که در دنیا مفاهیمی مانند مالکیت و خصوصی سازی شکل گرفت، این بیمه هم ایجاد و به مرور بین مردم رایج شد. بیمه سرقت که یکی از انواع بیمه منازل مسکونی است، به سه نوع کلی تقسیم می‌شود:
- بیمه‌های سرقت از منازل مسکونی
- بیمه سرقت از بانک‌ها
- بیمه سرقت از واحدهای صنعتی و تجاری مثل کارخانه‌ها و فروشگاه‌ها و…
در صورتی که شما هر یک از این بیمه‌ها را خریده باشید می‌توانید در زمان حوادث مربوط به سرقت، از پوشش‌های آن استفاده کنید. این کار خسارت‌های وارد به منزل شما را تا حدود بسیار زیادی جبران خواهد کرد. البته شما زمانی می‌توانید از شرکت‌های بیمه خسارت ناشی از سرقت را دریافت کنید که سرقت‌ها در شرایط ویژه‌ای انجام شده باشند. مثلاً سارقان با شکستن یک مرز وارد منزل شده باشند. درها، پنجره‌ها و ایجاد کردن سوراخ و معبری در سقف یا دیوار خانه‌ها مشمول این مرزها می‌شوند.
البته شما در شرایط دیگری نیز می‌توانید از پوشش‌های بیمه سرقت استفاده کنید. این شرایط عبارت است از ورود سارقان به خانه از طریق:
- استفاده از کلیدهای یدک و ساختگی
- ورود مخفیانه به منزل
- استفاده از کلیدهای اصلی خانه
- بالا رفتن از دیوار و ورود به منزل
- و…
نکتۀ مهم:
در مورد بیمه سرقت از منازل مسکونی استثنائاتی هم وجود دارد. در صورتی که مورد سرقت و خسارت شما جزو موارد درج شده در این استثنائات باشد، شرکت بیمه مسئولیتی در قبال پرداخت خسارت ناشی از سرقت به شما نخواهد داشت. این موارد استثنا عبارتند از:
- سرقت‌های ساختگی و هم‌دستی صاحب خانه با سارقان با هدف گرفتن خسارت از شرکت بیمه
- وارد شدن خسارت به منازل که ناشی از جنگ‌های خارجی یا داخلی، شورش، تظاهرات و… باشد.
- خسارتی که به وجوه نقد، چک‌ها، سفته‌ها و سایر اوراق بهادار وارد شده باشد.
نکته:
البته در ارتباط با مورد آخر بیمه گزار می‌تواند از شرکت بیمه بخواهد که بعضی از موارد مثل چک و سفتۀ خود را نیز بیمه کند.
| بیشتر بخوانید: مشاوره با ارائه دهندگان خدمات ساخت و ساز مسکن در شهر خودتان |
نکات مهم در رابطه با بیمه‌های سرقت از منازل
اگر شما بیمه سرقت خریده‌اید و از منزل شما سرقتی صورت گرفته، حتماً باید به این موارد توجه داشته باشید:
- بلافاصله بعد از اینکه متوجه سرقت از منزل شدید، به کلانتری محل یا پلیس خبر بدهید. توجه داشته باشید که تا زمان رسیدن مأموران به محل سرقت، نباید لوازم خانه را جابجا کنید.
- برای اینکه بتوانید از پوشش پرداخت خسارت از سوی بیمه در زمان سرقت استفاده کنید، باید بلافاصله میزان حدودی خسارت را به شرکت بیمه اطلاع دهید. بعد از اینکه اطلاع اولیه به شرکت بیمه داده شد، شما باید لیست کاملی از لوازم به سرقت رفته و خسارت‌های وارد شده به منزلتان را به صورت مکتوب به شرکت بیمه ارائه کنید. در غیر این صورت ممکن است نتوانید خسارت مورد نیاز خود را از بیمه گر دریافت کنید.
آیا می‌توان بیمه منازل مسکونی را فسخ کرد؟
ممکن است شما بخواهید به هر دلیلی بیمه‌های خریداری شده برای منزلتان را فسخ کنید. اما آیا امکان چنین کاری وجود دارد؟ بله. خوشبختانه امکان فسخ بیمه نامه‌های منازل مسکونی وجود دارد. اما قوانین و شرایط ثابتی برای فسخ آنها در تمامی شرکت‌های بیمه وجود ندارد. شرایط فسخ قراردادها در هر شرکت بیمه با دیگری متفاوت است. البته در این میان استثنائاتی هم وجود دارد که امکان فسخ آنها فراهم نیست. پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع از شرایط فسخ بیمه نامه منزل خود به دفتر مرکزی شرکت بیمه خود مراجعه کنید. در آنجا می‌توانید بعد از طی شدن مراحل قانونی و پرداخت خسارت شرکت بیمه، ما به التفاوت مبلغ حق بیمه خود را از شرکت پس بگیرید.
آیا مستأجران هم می‌توانند از پوشش‌های مخصوص بیمه زلزله استفاده کنند؟
همان طور که اشاره شد، کشور ایران و به خصوص شهرهایی مثل تهران جزو مناطق زلزله خیز هستند. به همین دلیل هم اهمیت بیمه‌های زلزله در این مناطق بیشتر از مناطق دیگر است. از طرفی هم بسیاری از مردم به دلیل مشکلات اقتصادی توانایی خرید خانه را ندارند و مستأجر هستند. حال این سؤال پیش می‌آید که آیا مستأجران هم می‌توانند از پوشش‌های مربوط به بیمه زلزله استفاده کنند یا نه؟
مستأجران و افرادی که خانه‌ای را رهن کرده‌اند نیز می‌توانند از بیمه زلزله استفاده کنند. اما باید توجه داشته باشند که فقط می‌توانند لوازم خانۀ خود را بیمه کنند نه خانه را. چون سند خانه به نام آنها نیست. در این شرایط بهتر است خود صاحبخانه منزلش را در برابر زلزله بیمه کرده باشد تا در صورت بروز حادثه بتواند خسارت‌های وارده را جبران کند.
سخن پایانی
موارد مختلفی هست که در زمان انعقاد قرارداد بیمه منازل مسکونی باید به آنها توجه کنید. شما بعد از اطمینان از تمامی موارد باید متن بیمه نامه را امضا کنید نه قبل از آن. توجه به این سه مورد در زمان انعقاد قرارداد بیمه بسیار ضروری است:
- شرایط و مواردی که مشمول پوشش‌های بیمه می‌شوند کدام‌اند؟
- کدام بخش از هزینه‌ها را خود شما باید بپردازید؟
- در زمان بروز حادثه و ایجاد خسارت، چه میزان حق بیمه و خسارت به شما پرداخت خواهد شد؟
امیدواریم که شما خوانندۀ گرامی همیشه از حادثه دور و سلامت و شاد باشید.