شیوه‌های مختلفی برای رهن و اجاره خانه وجود دارد. در اینجا به شرایط و قوانین رهن کامل خانه اشاره خواهیم کرد. پیشنهاد می کنیم پیش از هرگونه اقدام به رهن یا اجاره ملک، اطلاعات کافی در این زمینه کسب نمایید; تا نه تنها بهترین انتخاب را داشته باشید و معاملات خوبی انجام دهید بلکه از خطر به دام افتادن توسط افراد سودجو در امان باشید.
فهرست سر تیتر مطالب در مقاله: رهن کامل خانه چیست و به چه نکاتی در این زمینه باید توجه داشت؟
امروزه به دلیل افزایش چشمگیر قیمت مسکن بسیاری از افراد توان پرداخت هزینه خانه را برای خریداری آن ندارد; و ترجیح می دهند ملکی که قرار است در آن مستقر شوند را به صورت رهن یا اجاره تهیه نمایند. در مقابل بسیاری از صاحبان ملک تمایلی به فروش خانه ندارند و در عین حال می‌خواهند از ملکی که در اختیار دارند بهره برداری کنند. در نتیجه آن را به افراد دیگر رهن یا اجاره می‌دهند.
رهن کامل خانه چیست؟
در برخی مواقع صاحب ملک تمایلی به فروش خانه ندارد و به دلایلی نمی خواهد خانه‌اش را اجاره دهد; در نتیجه بهترین گزینه برای او رهن ملکی است که می خواهد روی آن سرمایه گذاری کند. البته این روش هم برای صاحب ملک و هم برای مستاجر معایب و مزیت‌های مخصوص خود را دارد.
رهن کامل خانه نوعی اجاره است که در آن مستاجر در هنگام عقد قرارداد; مبلغ مشخصی را تحت عنوان ودیعه یا رهن در اختیار صاحب خانه قرار میدهد. البته این مبلغ معمولاً بیشتر از مبلغ اجاره است و با توجه به عوامل مختلفی تعیین می شود. برای مثال منطقه‌ای که خانه مسکونی در آن واقع شده است; متراژ خانه، سن خانه و بسیاری از عوامل دیگر در تعیین مبلغ رهن خانه تاثیر گذار هستند. مستاجر پس از پرداخت مبلغ رهن به صاحب خانه، دیگر نیازی به پرداخت ماهانه اجاره ندارد و این مبلغ تا پایان مدت قرارداد نزد صاحب ملک باقی می‌ماند. در این نوع قرارداد صاحب خانه پس از پایان مهلت قرارداد ملزم به برگرداندن تمام و کمال هزینه رهن به مستاجر است.
مزایا و معایب رهن کامل
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم هر یک از شیوه‌های مختلف رهن و اجاره خانه مزایا و معایب خود را دارند. افراد باید با توجه به شرایط خود بهترین گزینه را برای معامله در نظر بگیرند. در ادامه تمامی مزایا و معایب رهن کامل خانه را بررسی خواهیم کرد.
مزایا
1. مهمترین و اصلی ترین مزیت رهن کامل برای مستاجر است; چون موظف به پرداخت ماهیانه مبلغی تحت عنوان اجاره به صاحب خانه نیست. همچنین در پایان مهلت قرارداد پولی که به صاحب ملک پرداخته است به او برگردانده می‌شود. در واقع در این شیوه اجاره خانه، شما مبلغی را به صاحب ملک می‌دهید و در قبال آن در خانه او اقامت می‌کنید. صاحب خانه نیز می تواند با پول شما سرمایه گذاری کند و سود پول شما را دریافت نماید. البته نباید فراموش کنید که شما حق دست زدن به پول یا طلب بازگشت پول را از صاحب خانه تا پایان مهلت قرارداد نخواهید داشت.
2. در برخی موارد ممکن است صاحب خانه پول شما را خرج کرده باشد و با پایان مهلت قرارداد نتواند مبلغی را که به او پرداخته‌اید به شما باز گرداند. در این صورت دست شما برای تمدید قرارداد بازتر است. به صورت کلی احتمال تمدید قرارداد در قراردادهای رهن کامل بیشتر از قراردادهای اجاره معمولی است.
معایب
1. ممکن است شما به هر دلیلی تمایلی به تمدید قرارداد با صاحب ملک نداشته باشید. برای مثال ممکن است از شرایط خانه یا همسایه‌ها راضی نباشید و بخواهید با اتمام مهلت قرارداد از خانه اسباب کشی کنید; اما از آنجایی که صاحب ملک، پول شما را خرج کرده یا سرمایه‌گذاری کرده و نمی تواند آن را به صورت نقدی به شما برگرداند، شما به مشکل خواهید خورد.
همانقدر که تمدید قرارداد در قراردادهای رهن کامل معمول و ساده‌تر است، فسخ قرارداد در رهن کامل دردسرهای بیشتری دارد. در نتیجه بهتر است قبل از پرداخت مبلغ رهن حتماً شرایط خانه و هر چیزی که برایتان اهمیت دارد را بررسی کنید تا در آینده با چنین مشکلاتی مواجه نشوید.
2. اغلب صاحبان ملک تمایلی به رهن کامل ندارند و احتمال اینکه سریعتر بتوانید فردی را پیدا کنید که می خواهد خانه اش را اجاره یا رهن و اجاره دهد بیشتر است; اما پیدا کردن فردی که بخواهد خانه اش را رهن کامل دهد به مراتب سختتر است. پس اگر برای پیدا کردن خانه عجله دارید بهتر است به گزینه‌های دیگری به غیر از رهن کامل خانه فکر کنید.
دیگر معایب:
3. با توجه به نکته‌ای که در مورد قبل به آن اشاره کردیم مشخص است که بسیاری از صاحبان خانه; برای رهن کامل خانه‌شان مبلغی را در نظر میگیرند که معمولاً بسیار بالا و غیر منطقی است; و باعث می شود هر فردی توانایی پرداخت این مبلغ را به صورت یکجا نداشته باشد.
4. اگر در هنگام جستجو برای خانه و اجاره ملک تنها به دنبال خانه‌هایی باشید که قراردادهای رهن کامل دارند، ممکن است انتخاب‌های شما بسیار محدودتر از آنچه که فکرش را می کنید شود. در نتیجه بهتر است خانه‌های اجاره ای را هم بررسی کرده و مورد نظر قرار دهید تا در کوتاهترین زمان، بهترین انتخاب را داشته باشید.
تعیین قیمت رهن
تعیین قیمت رهن کامل ملک بر عهده مالک است. معمولاً مالکین به عوامل متعددی در تعیین قیمت رهن کامل توجه می‌کند. این عوامل شامل: وضعیت اقتصادی کشور، وضع بازار مسکن، نرخ سود بانکی، سن ملک مورد نظر، منطقه ملک، متراژ ملک و… است. اما به صورت کلی شرایطی را برای تعیین حدود قیمت رهن کامل ملک در نظر گرفته‌اند.
شرایطی که به صورت کلی و عرفی برای تعیین قیمت رهن کامل ملک در نظر می گیرند; با توجه به سن ملک و زمانی که از ساخته شدن آن می‌گذرد بین یک ششم تا یک چهارم قیمت فروش خانه است. به عبارت دیگر اگر خانه مورد نظر نوساز باشد; یک چهارم و هرچه از عمر خانه بیشتر بگذرد، نزدیک به یک ششم می‌شود.
برای توضیح بهتر این فرمول به یک مثال اشاره میکنیم.
خانه ای ۲۰۰ متری را در نظر بگیرید. تصور کنید این خانه نوساز است. خانه مورد نظر ما در منطقه ای قرار دارد که قیمت خرید خانه در آن منطقه، متری ۶ میلیون تومان است. پس تا اینجا قیمت خرید خانه ۱/۲۰۰ میباشد. حالا برای محاسبه قیمت رهن کامل خانه با توجه به اینکه خانه نوساز است; یک چهارم این عدد را محاسبه میکنیم. در مثال ما یک چهارم ۱/۲۰۰ می‌شود ۳۰۰ میلیون. حالا تصور کنید که این خانه قدیمی است و حدوداً یازده سال از زمان ساخت آن می‌گذرد; با این حساب به جای محاسبه یک چهارم ۱/۲۰۰، باید یک ششم آن را محاسبه کنیم که می‌شود ۲۰۰ میلیون.
با همین فرمول می توانید قیمت حدودی رهن کامل هر خانهای را محاسبه کنید; اما فراموش نکنید که در آخر نظر مالک حرف آخر را می‌زند و تعیین کننده قیمت است. به عبارت دیگر ممکن صاحب خانه قیمت رهن را کمتر یا بیشتر از عرف آن در نظر بگیرد.
| مطلب پیشنهادی: اجاره خانه و آپارتمان، اجاره نامه و تجربه اولین اجاره نشینی |
نکاتی که در رهن خانه باید به آن توجه کنید
همانطور که قبلا اشاره کردیم از آنجایی که فسخ قرارداد رهن خانه کار نسبتا دشواری است; پس بهتر است قبل از عقد قرارداد به نکاتی توجه کنید تا در آینده برایتان مشکل آفرین نشود.
1. بهتر است خانه ای را انتخاب کنید که صاحب خانه در آن سکونت نکند.
2. ترجیحا خانه‌هایی که قدیمی هستند را برای رهن کامل انتخاب نکنید چون ممکن است با خرابی مواجه شوید.
3. معمولاً خانه‌های ۳ تا ۱۰ سال ساخت گزینه‌های مناسبی برای رهن و اجاره هستند.
4. از همسایه‌ها درباره اخلاق صاحب خانه، شرایط منطقه، اخلاق دیگر همسایگان و شرایط ساختمان پرس و جو کنید.
5. اگر می‌خواهید خانه نزدیک به محل کارتان باشد این نکته را قبل از عقد قرارداد بررسی کنید.
6. به تعداد واحدهای آپارتمان توجه کنید. هر یک از آپارتمان‌های پر واحد و کم واحد مزایا و معایب خود را دارند; که بهتر است با شرایط خودتان آن را بررسی کنید.
7. به نمای بیرونی ساختمان، رعایت نظافت، حیاط، راه‌پله، وضعیت آسانسور و وضعیت رفت و آمد همسایه‌ها توجه کنید تا بعدا دچار مشکل نشوید.
8. انتخاب خانه‌های خالی برای اسباب کشی مناسبتر است. همچنین اگر خانه خالی باشد مسئولیتی در قبال اسباب و اثاثیه داخل آن نخواهید داشت و آرامش بیشتری خواهید داشت.
