نرخ سود بانکی و نرخ اجارۀ خانه چه نسبتی با یکدیگر دارند؟

کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی چه تأثیری بر میزان اجاره‌ بها می‌گذارد؟

دو عامل مهمی که هم مستأجرها و هم صاحبخانه‌ها در زمان محاسبۀ میزان ودیعۀ اجاره (رهن/ پول پیش) به آن توجه می‌کنند; میزان تورم و نرخ سود بانک است. اگر نرخ سود سپرده‌های بانکی به هر دلیلی کاهش یابد; می‌تواند از جهت‌های مختلف روی میزان اجاره بها تأثیر بگذارد.

صاحبخانه‌ها معمولاً به ازاری هر یک میلیون تومان پول پیش، 30 هزار تومان اجاره در نظر می‌گیرند; که در اصطلاح به آن صدی سه گفته می‌شود. اغلب صاحبخانه‌ها میزان پول پیش دریافتی را در بانک‌ها به عنوان سپرده سرمایه گذاری می‌کنند; و به ازای آن سود ماهانه‌ یا سالانه با درصد بهرۀ مشخص می‌گیرند.
با کم شدن نرخ سود سپرده‌های بانکی; سرمایه گذاری مبلغ ودیعه در بانک برای صاحبخانه به صرفه نخواهد بود. بنابراین سعی خواهد کرد که مبلغ ودیعه را کاهش; و مبلغ اجارۀ ماهانه را افزایش دهد. زیرا برای گذران زندگی یا باید سودی معادل مبلغ اجاره از بانک بگیرد و یا میزان اجاره بها را افزایش دهد.

البته اقدام دیگری که بعضی از صاحبخانه‌ها در زمان کاهش میزان سود بانکی انجام می‌دهند; افزایش نامتعارف مبلغ ودیعه است. آنها از این طریق می‌خواهند مابه التفاوت سود سپرده‌های بانکی با میزان تورم را جبران کنند. در این صورت مستأجرانی که به دنبال رهن کامل یک خانه هستند; از عهدۀ پرداخت مبلغ ودیعه بر نخواهند آمد; و بنابراین اغلب خانواده‌ها با کمبود مسکن با قیمت معقول مواجه می‌شوند.

آیا کاهش سود بانکی موجب افزایش قیمت مسکن می‌شود؟

بنا بر مطالبی که تا این قسمت از مقاله به آنها پرداختیم; احتمالاً متوجه شده‌اید که کاهش نرخ بهر، بانکی; بازار مسکن را تحت تأثیر قرار داده; و معمولاً نابسامان می‌کند. با آشفته شدن بازار خرید و فروش مسکن که در نتیجۀ کم شدن نرخ سود بانکی اتفاق می‌افتد; قسمتی از نقدینگی‌های سرگردان مردم، به بازار مسکن وارد می‌شود; و از آنجایی که این ورود بازار را هیجانی می‌کند; قیمت‌ها ناگهان افزایش خواهند یافت. بنابراین کاهش میزان سود سپرده‌های بانکی; همیشه با افزایش تدریجی یا ناگهانی قیمت مسکن همراه خواهد بود.

به طور کلی کم شدن نرخ سود بانکی ممکن است روی قیمت مسکن هم تاثیر خود را بگذارد. در این صورت نیز  بازار برای سفته بازان مهیا می‌شود و با قدرت نمایی‌هایشان می‌توانند بازار مسکن را با نوسان‌های بی سابقه قیمتی مواجه کنند.

تأثیر کاهش نرخ سود بانکی بر بازار خرید و فروش و اجاره مسکن

حسام عقبایی درباره اثراتی که کاهش سود سپرده‌های بانکی به ۱۵ درصد می‌تواند بر دو بازار «خرید و فروش» و «رهن اجاره» مسکن داشته باشد; گفت: در نگاه کلان و کلی اقتصاد، هم فعالان واقعی و شناسنامه دار اقتصادی و هم اقتصاددانان همواره بر لزوم کاهش نرخ سود سپرده‌ها تأکید داشته‌اند.

حتی کاهش نرخ سود سپرده‌ها، از آنجایی که بر نرخ سود تسهیلات نیز اثر مثبت دارد; می‌تواند در کاهش نرخ سود تسهیلات خرید مسکن هم مؤثر باشد; که در این صورت، قدرت وام دهی مسکن بانک‌های تخصصی بخش مسکن را افزایش می‌دهد.

وی ادامه داد: اما باید این موضوع را هم لازم است در نظر گرفت که با یک کاهش اجباری نرخ سود سپرده بانکی; نمی‌توان آن را ترمیم کرد و باید مشوق‌های اقتصادی دیگری هم در نظر گرفت تا مردم; خصوصاً مستأجران، در نابسامانی‌های بازار مسکن آسیب نبینند.

صندوق ودیعه مسکن می‌تواند اجاره بها را کاهش دهد؟

نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک درباره تشکیل صندوق ودیعه رهن و اجاره برای جمع آوری پول پیش که نزد موجران است و سپس پرداخت سود بیشتر از سپرده‌های بانکی به مالکان خانه‌های اجاره‌ای با هدف کاهش اجاره بهای پرداختی از سوی مستأجران، گفت:

مالکان معمولاً برای خود استقلال قائل و مایل هستند مستقلاً اجاره بها را دریافت کنند. ضمن اینکه در ایران، موجران اکثراً خرده مالک هستند و به طور سنتی و فرهنگی، مایل به تجمیع ودیعه‌ها با سایر مالکان و موجران نیستند.

وی افزود: این سیاست صندوق ودیعه، درازمدت بوده و نیازمند اصلاح قانون موجر و مستأجر است. چیزی شبیه همان طرحی که وزارت راه و شهرسازی اعلام می‌کرد که باید قراردادهای اجاره از یک سال به دو سال افزایش یابد که اقدامی نشدنی بود.