بحران مسکن از مسائل اجتماعی است که طی سالیان گذشته مردم و دولت‌های حاکم با آن مواجه بوده و هستند. متاسفانه با گذشت زمان سال به سال وخیم‌تر و جدی‌تر شده است. بسیاری از مستاجران ساکن تهران و شهرهای بزرگ قدرت تمدید قرارداد را نداشتند. در نتیجه به شهرهای کوچک اطراف کوچ کرده‌اند. خرید خانه برای جوانان به رویایی دست نیافتنی تبدیل شده است. به نظر میرسد دولت هم برنامه خاصی برای رهایی از این چالش ندارد و به بن بست رسیده است. در ادامه تحلیل‌های انجام شده در خبرگزاری‌های مختلف در این زمینه را بررسی می‌کنیم.
فهرست سرتیتر مطالب در مقاله: بحران مسکن ابرچالشی فاجعه آمیز
تابناک 04 بهمن 1402
به عقیده خبرگزاری تابناک بحران مسکن به فاجعه ملی تبدیل شده است. این خبرگزاری می‌گوید یکی از دلایلی که مسکن در جامعه ما به معضل بزرگی تبدیل شده عدم درک درست دولتمردان ما از این بحران است. میان واقعیت‌های تلخ و دردناک مربوط به این معضل و آنچه مسئولین از آن میدانند فاصله زمین تا آسمان است. مانند همان فاصله‌ای که میان سایر مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم و ذهنیات دولتمردان در دولت‌های مختلف وجود داشته است بلاتشبیه چیزی شبیه به درک و احساسی که ماری آنتوانت همسر لویی شانزدهم در جریان انقلاب کبیر فرانسه از واقعیت تلخی به نام گرسنگی و نان مورد نیاز مردم با کیک و شیرینی فرانسوی داشت. مصداق این فاصله عمیق را می‌توان در فرمولی که اخیرا درخصوص میزان افزایش اجاره‌بها از سوی دولت برای تهران و شهرستان‌ها تعیین شده به خوبی مشاهده کرد.
بحران مسکن به نفع مالک و به ضرر مستاجر
یعنی در حالی که قیمت مسکن روز‌به‌روز به سود موجران بالا می‌رود و بر دارایی آنها افزوده می‌شود. دولت به جای صدور دستور ممنوعیت افزایش اجاره‌بها، مجوز افزایش اجاره‌بها را به زیان مستاجران که بازنده اصلی در معادله موجر و مستاجر هستند صادر می‌کند و باز تحت تاثیر همین فاصله عمیق با واقعیت‌های مربوط به معضل مسکن حداکثر سقف اجاره‌بها را به میزان ۲۵ درصد در شهر بسیار پرهزینه تهران برای قشر مستاجر در نظر می‌گیرد.
متاسفانه باید گفت مبنای اکثر تصمیم‌گیری‌های دولت‌ها و دولتمردان ما در سالیان گذشته در ارتباط با مسائل اقتصادی و معیشتی مردم از همین قرار بوده و ربطی هم به تحریم‌های اقتصادی آمریکا و اروپا و دیگران نداشته است. کاش قانونی وضع می‌شد که به موجب آن رییس‌جمهور و تمامی وزرای کابینه و روسای سازمان برنامه‌وبودجه در دولت‌های مختلف در شروع کار خود موظف می‌شدند برای یک دوره یک‌ساله عملا رنج نداشتن نقدینگی برای خرید مسکن و یا مصائب اجاره‌نشینی را تجربه می‌کردند.
تازه نیوز 03 بهمن 1402
به گزارش تازه‌نیوز با توجه به آخرین آمارهای منتشر شده، درصد جمعیت مستاجر حدود ۴۰ درصد جمعیت شهری برآورد شده و این رقم در تهران بالای ۵۰ درصد است. این در حالی است که بخش بزرگی از درآمد خانوارهای شهری، خصوصا در شهرهای بزرگ، به جیب صاحبان مسکن استیجاری می‌رود. در حالی همه این بحران ها، تامین مسکن را به معضلی اساسی در ایران تبدیل کرده است که این مسائل، هیچ نمودی در میان احکام بودجه 1403 نداشته و این لایحه خصوصا به نظام اجاره داری که در سالهای اخیر، تبدیل به چالش جدی برای بخش بزرگی از مردم شده است هیچ ورودی نکرده است. ضمن اینکه این مسائل در برنامه هفتم توسعه هم مورد غفلت واقع شده اند.
بحران مسکن بزرگترین خطر جامعه ما خواهد بود
ستاریان با بیان اینکه مرتب آمار داده می شود که 60درصد درامدهای مردم صرف مسکن می شود، این معنا و مفهوم دارد و باید ابعاد و پیامدهای آن را بفهمند، ادامه داد: ما برای دهه آینده هم پیش بینی داریم، اما نمی توانیم ابراز کنیم! مسکن بزرگترین خطر جامعه ما خواهد بود. هیچ چیزی را نمی توانیم استوار نگه داریم. اینکه این میزان کسری سرپناه در کشور داشته باشیم، فاجعه است. پشت بامها را اجاره می دهند! در حاشیه شهر، کانکس و چادر اجاره داده می شود! حاشیه نشینی ما در شهرهای بزرگ، پنج درصد رشد داشته است! یعنی هر 20 سال، معادل آن شهر، به شهر در حاشیه اضافه شده است! نمی توان از این حجم بحران چشم پوشی کرد. پیش بینی بسیار خطرناکی برای بخش مسکن و ساختمان داریم.
| بیشتر بخوانید: تازه‌ترین آمار قیمت مسکن در مناطق متوسط‌نشین تهران منتشر شد |
ایمنا 1 آذر 1402
خبر نسبتا خوب این است که بحران مسکن به ایران و تهران محدود نمی‌شود. ایمنا در گزارشی به وجود این معضل در هلند پرداخته است. به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، هلند با کمبود ۳۹۰ هزار مسکن روبرو است و همین امر نگرانی‌های جدی را به‌ویژه برای جوانان، سالمندان و مهاجران به وجود آورده است.
میانگین قیمت مسکن در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۲، ۴۲۲ هزار یورو بوده است و همین افزایش هزینه، وضعیت مسکن جوانان را به مرز فاجعه کشانده است.
مسکن اجتماعی ارزان در این کشور در دسترس است، اما نکته اینجاست که طبق آمار رسمی، زمان انتظار معمولی برای یک خانه اجتماعی در این کشور هفت سال است، اما با شرایط جدید، این رقم به ۱۹ سال نیز میرسد.
زندگی دسته‌جمعی دانشجویان در اتاق‌های اجاره‌ای
در شرایط اسف‌بار قیمت مسکن، اجاره نیز در حال افزایش است به طوری‌که دانشجویان و مهاجران با تعداد زیاد و بدون داشتن حریم خصوصی در خوابگاه‌ها و اتاق‌های اجاره‌ای زندگی میکنند. حتی برخی دیگر برای اینکه از عهده اجاره بربیایند با افراد مستمری‌بگیر زندگی میکنند.
گزارش وضعیت بازار مسکن هلند هفته گذشته نشان داد که برای خرید یک خانه متوسط، نیاز به درآمد سالانه بیش از ۸۰ هزار یورو، یعنی دو برابر میانگین است. طی ۱۰ سال گذشته در این کشور مسکن کافی ساخته نشده است و به دلیل مهاجرت بالای نیروی کار، جمعیت افزایش یافته است. بیش از ۲۲۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۲ به عنوان مهاجر وارد هلند شده‌اند که حدود نیمی از آنها از جنگ در اوکراین فرار کرده‌اند.
خبرآنلاین 16 مهر 1402
خبر آنلاین در مهره ماه 1402 در مورد دستور فوری وزیر کشور به سازمان مدیریت بحران خبر داد و نوشت وزیر کشور از سازمان مدیریت بحران و معاونت عمرانی وزارت کشور خواست تا در اسرع وقت نسبت به پیگیری حقوقی و پاسخگو ساختن سازندگان متخلف بخشی از مسکن مهر سمنان که فاقد ایمنی شناخته شده است، اقدام کنند.
احمد وحیدی وزیر کشور روز یکشنبه در سومین نشست ستاد ملی پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران کشور، این مطلب را پس از ارائه گزارش معاونت عمرانی استانداری سمنان درباره احتمال بروز حادثه‌ای شبیه متروپل در بخشی از مسکن مهر شهر سمنان، مطرح کرد.
وی تاکید کرد: در گام نخست باید به سرعت ساکنان این واحدها تخلیه و در مکانی اسکان داده شوند تا خطر جانی برطرف و بسته به نظرات وزارت راه و شهرسازی، ساختمان دائم برای آنها فراهم شود.
وزیر کشور با بیان اینکه ممکن است در واحدهای نهضت ملی مسکن که شخصی سازی می شود هم چنین مواردی تکرار شود، تاکید کرد: گزارشی برای شورای نهضت ملی مسکن ارسال شود و وزارت راه وشهرسازی هم نظارت بر ساخت این واحدها را افزایش دهد تا از بروز فاجعه جلوگیری شود.
روزنامه شرق 26 مرداد 1402
به گزارش شبکه شرق، شهروندانی که در ابتدا از محله‌هایی که بیانگر طبقات آنان بوده رانده شده اند و کمی بعدتر به دلیل بحران مسکن حتی از شهرهای خود رانده شده اند در ترکیب حاشیه نشینانی که تا دیروز سهمی از شهر نداشتند و حالا به دلیل بدمسکنی حتی در حال اخراج از حاشیه‌های شهر‌ها هستند می‌توانند چنان بمبی دستی باشند که ضامنشان آماده کشیده شدن است، چالشی جدی که به نظر میرسد با همه اخطار‌ها همچنان دولت‌ها به آن بی توجه هستند.
دولت سیزدهم زمانی که تصمیم به تعطیل کردن ارائه آمار ماهیانه مسکن و رشد قیمت‌ها و تورم در این حوزه گرفت شاید تصور نمی‌کرد که در نهایت آمار مسکن توسط مرکز آمار ایران و البته مرکز پژوهش‌های مجلس ارائه خواهد شد.
کما اینکه برای درک فاجعه‌ای که اکنون به قیمت بی خانمان شدن بخشی از شهروندان در حوزه مسکن رخ می‌دهد را مردم بدون ارائه هیچ آماری نیز درک خواهند کرد. اما در این میان روز ۲۳ مرداد ماه، آماری تازه از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس ارائه شد که عمق بحران را بیشتر از همیشه به رخ کشید
افزایش نرخ اجاره نشینی در کشور
یکی از مهم‌ترین موارد اشاره شده در گزارش. مرکز پژوهش‌های مجلس نیز مساله «افزایش نرخ اجاره‌نشینی علیرغم افزایش نرخ مالکیت مسکن» است. و دقیقا همین‌جا است که فاجعه به طور کامل خود را به رخ می‌کشد. چرا که طبق گزارش‌ها و آمار رسمی، در فاصله سالهای ۹۰ تا ۹۵. حدود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد مسکونی به موجودی مسکن کل کشور اضافه شده. و این در حالی است که در همین مدت بازه زمانی. حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار مستاجر به جمعیت مستاجر‌های کشور اضافه شده است.
به طور دقیق‌تر این گزارش نشان می‌دهد. که در نهایت، اما سیاست‌های تامین مسکن در کشور به جای آنکه منجر به کاهش تعداد مستاجر‌ها شود. در واقع به تعداد خانه‌های مالکان اضافه و زیست شهری را برای مستاجران از همیشه سخت‌تر کرده است.
| بیشتر بخوانید: قیمت خانه یک خوابه در تهران چقدر است؟ |
انواع بی خانمانی و افزایش هزینه مسکن
از سوی دیگر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز افزایش قیمت مسکن. را در ۵ ساله منتهی به ماه‌های پایانی ۱۴۰۱ بررسی کرده و بر اساس همین گزارش‌ها می‌توان. گفت که، هزینه تامین مسکن در سبد هزینه‌ای خانوارهای کشور از سال. ۹۶ تا پایان سال ۱۴۰۱، به طور متوسط ۹۰۰درصد افزایش یافته است.
این در حالی است که متوسط رشد. دستمزد خانوار‌ها در این دوره کمتر از ۷۰۰ درصد بوده است. این بدان معناست که خانواری که در سال ۱۳۹۶، اجاره نشین بوده است. هزینه اجاره برای وی تا ۹۰۰ درصد با افزایش مواجه شده است.
در همین حال این گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد. که حداقل موارد زیر از مصادیق تازه و آشکار بیخانمانی در کشور هستند:
– پشت بام‌خوابی
– موتورخانه‌خوابی
– ماشین خوابی
– گورخوابی
– اتوبوس خوابی
– خانه به‌دوشی
– شغل گزینی سرپناه جویانه
– هم خانگی دو یا چند خانواده در یک واحد مسکونی
و اتفاقا نتیجه دو دهه سیاست گذاری دولتی در حوزه دولتی چنان به شکست منجر شد. که حالا «خانه‌دار شدن» به آرزویی برای شهروندان بدل شده و نکته مهم‌تر این است. که با میانگین قیمت فعلی و با فرض عدم گرانی مسکن در یک سال آتی، یک خانواده .با فرض ثابت ماندن قیمت مسکن یک سال و با آخرین نرخ تایید شده. مربوط به پاییز سال قبل، کمتر از ۱۰ متر مربع خانه می‌توانند بخرند. و آن هم در شرایطی که هیچ هزینه دیگری در آن یک سال انجام ندهند.
این گزارش نشان می‌دهد که حتی نرخ حاشیه‌نشینی افزایش یافته است. و این به‌حاشیه رانده شدگی شهروندان می‌تواند در نهایت منجر به کوچ. از این حاشیه‌ها و بروز بحران‌های جدی‌تر فرهنگی و امنیتی برای شهروندان شود.
نتیجه‌گیری
علیرغم این موضوع که بحران مسکن در چندین کشور دیگر از جمله کشورهای اروپایی هم وجود دارد. وجود این معضل اجتماعی در کشور ما همراه با مسائل و مشکلات دیگر. از جمله وضعیت اقتصادی و معیشت مردم، تورم، بیکاری و مانند آن اوضاع آن را وخیم‌تر و بحرانی‌تر کرده است. طوری که بسیاری از تحلیل گران دولت و برنامه های ناکارآمد او را مقصر میدانند. اما از سوی دیگر به نظر میرسد دولت و مسئولین مربوطه همچنان برنامه خاصی برای خروج از این وضعیت ندارند. تنها مردم هستند که بهای ابتلا به این بحران را پرداخت میکنند. امیدواریم با بهبود شرایط اقتصادی در آینده نزدیک بحران مسکن هم از بین برود. به امید آن روز.